රොටී සුවඳ
මොරවක්කන්ද ගාලු දෙණියාය පාරට පෙනෙන උස ම කන්ද ය. එය පේරාදෙණිය පසුබිමේ පෙනෙන කඳුරැල්ල මෙන් ප්‍රපාතාකාර ය.
ඇද හැලෙමින් තිබුණේ මොරසූරන වැස්සකි. එක දිගට දෙදිනක් ම වැසි වසිමින් තිබිණ. ගෙයින් එළියට බසින්නටවත් හැකියාවක් නොවී ය.
තේ දලු මිල රුපියල් සියයට වැඩි වුවත්, තේ අක්කර ගණන් හිමි අය සිටියත් විමලදාස සතු ව නම් තේ ගහක්වත් නොවී ය. ඔහු ජීවත් වුණේ කුලී වැඩ කරමිනි.
වැස්ස නිසා දෙසතියකින් පමණ කුලී වැඩක් ද නාවෙන් විමලදාස හොඳට ම අසරණ වී සිටියේ ය. ඔහුට කළ හැකි එක ම දෙය වූයේ සාගරයක් සේ දෙගොඩතළා යන නිල්වලා ගඟ දෙසත්, තම ගෙට ඉහළින් වැහිබර පරිසරයේ දිස්වන මොරවක් ගිරිශිඛරය දෙසත් බලමින් සුසුම් හෙළීම පමණ ය.
යාබද බේබි නැන්දා ගේ ගෙට උඩින් දුමක් පිට වෙනු විමලදාසට පෙනිණ. ඔහු ඇදවැටෙන වැස්සට හිරවෙමින් ඉහළ නගින දුම්රොටු දෙස බලා සිටියේ ය. ඒ සමඟ ම රොටී සුවඳක් ද ඔහු සොයා ආවේ ය.
‘බේබි නැන්ද නං රොටී පුච්චනව’ ඔහු ගේ කටට කෙළ ඉනුවේ ය.
මොරවක් ගිරිශිඛරයෙන් ගිලිහුණු ගල් කුටිටියක් විදුලි වේගයෙන් පහළට කඩා වැටුණේ එවිට ම ය. එය කඩා වැටුණේ විමලදාස ගේ ගෙමිදුල කෙළවරේ තිබූ දෙල්ගස ද චප්ප කරගෙන ය.
ගැස්සී ගිය විමලදාස ගල් ගැසුණාක් සේ එදෙස බලා සිටියේ ය.
යාබද ගෙයි හෙවත් බේබි නැන්දා ගේ ගෙයි සිටි සරත් මේ සද්දය ඇසී ඉස්තෝප්පුවට දුවගෙන එන විටත් විමලදාස සිටියේ පෙර පරිදි ම ගල් ගැසීගෙන ය.
‘යකෝ කන්ද එනවා! දුවමු! දුවමු!’ විමලදාස ගේ සම වයස් මිතුරා, සරත් කෑ ගැසුවේ ය. එය පෙරළුණොත් මුළු පළාත ම චප්ප වී යන බව දෙදෙනාට ම හැඟිණ.
එකෙණෙහි ම සිය මව සිහිපත් වූ සරත් වහ වහා කුස්සියට දිව්වේ ය. එවිට ම බේබි නැන්දා හෙවත් ඔහු ගේ මව හතරවැනි රොටිය වඩවා කබලට දැමුවා ය.
සරත් ‘අම්මේ’ යි කෑ ගාමින් පුච්චා තිබුණු රොටී තුන ෂොපිං බෑගයකට දමා ගත්තේ ය.
‘අම්මෙ ඔය ඇති! හනික යං! කන්ද එනව! යං! යං!’
අම්මා ද කට ඇරියා ය.
‘අනේ නිකං හිටහං දරුවො විසේ නැතුව! ඒදපු පිටි ගුළි හතරක්ම තියනව. ගිහිං අහවල් එකද කන්නෙ?’
‘යං! යං! යං!’ කන්ද එනව යං!’
‘ගිහිං මොනව කන්නද? අපි යන තැන උං හපන්නුද? අපි වගේම නෙව?’
‘නෑ නෑ අපි යං! දැං හැමතැනම යටවෙලා. කන්ද දිගේ ඉස්කෝලෙට දුවමු!’ සරත් කෑ ගාමින් යළිත් එළියට ආවේ ය.
විමලදාස පණ බේරාගෙන නොදුවා සිය මිතුරා හා ඔහුගේ මව සමඟ යෑමට මොහොතක් රැඳී සිටියේ ය.
‘ඒයි විමලෙ ඉඳා රොටියක්’ ඒ අව්අස්සේ සරත් එක රොටියක් සිය මිතුරාට දිගු කළේ ය. එය අතට ගත් විමලදාස කෑල්ලක් ගිල දැමුවේ ය.
සරත් නැවත ද කුස්සියට දුව ගොස් අම්මාට කෑ ගෑවේ ය.
‘යං අම්මෙ! යං! යං!’
‘පොඩ්ඩක් හිටහං බං මේ ටික පුච්චනකං’ බේබි නැන්දා ද පුතාට කෑ ගෑවා ය.
වැඩි වෙලාවක් නොගියේ ය.
බර බරාස් සද්දයක් ඇසිණ.
අක්කර ගණනාවක යායක් රූටාවිත් සියල්ල වසා ගත්තේ ය. ඒ අතර ඔවුහු ද වූහ.
ඔවුන්ගේ සිරුරු ගොඩ ගැනුණේ සිවු දිනකට පසු ය.
මේ ඛේදවාචකය මැදින් මතු වූ ඒ අමරණීය අසල්වැසි සුහදතාව ගැන ලෝකයට කියන්නට හිමාලි ජීවතුන් අතර ඉතිරි වූවාය.
කිරිළිපණේ පියදාස මුණසිංහ මහතා විසින් යොමු කරන ලද ලිපියක් ඇසුරෙනි.
මල් පාඩම
මා කුඩා කල මා මවගේ ගෙය අසල මල්වත්තක් තිබිණ. එය කෙතරම් ලස්සනට තිබුණා දැයි කිවහොත් එය නැරඹීමට රටේ ඈත පෙදෙස්වලින් පවා මිනිස්සු ආහ.
මේ මල්වත්ත බලා ගත්තේ මගේ මව ය.
මගේ මව වයසට ගොස් ලෙඩ වූවා ය. මල්වත්තේ කටයුතු කරගැනීමට බැරිවීම ගැන ඇය බෙහෙවින් ශෝකයට පත් වූවා ය.
‘අම්ම දුක් වෙන්ඩ එපා! මං මල්වත්ත බලා ගන්නං’ මම කීමි.
එතැන් පටන් මම මල්වත්තේ වැඩට බැස්සෙමි. උදේ සිට කළුවර වැටෙන තුරු එහි වැඩ කළෙමි.
මව ද කෙමෙන් සුව වූවා ය. මසකට පමණ පසු මල්වත්ත බැලීමට පැමිණි ඇය ඒ දැක කම්පාවට පත් වූවා ය.
ඒ වන විට මල් ගස් ලෙඩ වෙමින් ද, මල් හැලෙමින් ද, කොළ මැලවී බිමට වැටෙමින් ද පැවතියේ ය.
‘මෝඩයො මොකක් ද මේ කෙරුවෙ?’ අම්මා කෝපයෙනුත්, දුකිනුත් කෑ ගැසුවා ය.
මට ද දුක දරාගත නොහැකි විය. ඇගේ කඳුළු දුටු මම ද හඬන්නට පටන් ගතිමි.
‘අම්මෙ, මම මේ මල්වත්ත මට පුළුවං තරං හොඳින් බලා ගත්ත. මං මල්වලට ආදරේ කළා. ඒ විතරක් නෙමේ මල් ඉම්බ. කොළවල දූවිලි පිහදැම්ම. එච්චර හොඳින් රැකබලාගෙන තියෙද්දිත් මේ උණේ මොකක් ද කියල මට නං තේරෙන්නෙ නෑ’ මම කීමි.
අම්මා මොහොතක් නිහඬ ව සිටියා ය. ඇගේ මුවේ යාන්තම් සිනාවක් නැගෙනු මම දිටිමි.
‘පුතේ නුඹ හරිම මොඩයෙක්. මල්වල ජීවිතය තියෙන්නෙ මල්වලම නෙමෙයි. කොළවල ජීවිතය තියෙන්නෙත් කොළවලම නෙමෙයි’ ඇය කීවා ය.
‘එහෙනං කොහෙද?’ මම ඇසීමි.
‘ඒ ජීවිතේ තියෙන්නෙ පොළොව යට හැංගිලා තියන මුල්වල. යමෙකුට මුල් පද්ධතිය හොඳින් රැකබලා ගන්ඩ බැරි උණොත් මලුයි කොළයි බලා ගන්ඩ බැරි වෙනව. මල් කොච්චර ඉම්බත් ඒවට කොච්චර ආදරේ කෙරුවත් මල් ගස් වේළිලා යාවි. මල් ගැන කොළ ගැන උනන්දු නොවී මුල් ගැන උනන්දු උණොත් ඒ මුල් තමංගෙ මලුයි කොළයි ගැන බලා ගනීවි’ අම්මා පැහැදිලි කළා ය.
මේ පුතා ඓතිහාසික පුද්ගලයෙකි. ඒ මාඕ සේතුං ය.
මා මේ කතාව කියැවූ පොතෙහි ඒ අවසානයේ මෙබඳු දෙයක් ද සටහන් ව තිබුණු බව මට මතක ය.
මේ මල්, කොළ සහ මුල් අප ගේ ජීවිතවලට ආදේශ කරගත හැකි ය. මල් ගස්වල ජීවිතය රඳා පවතින්නේ එහි මල්වල හෝ කොළවල නොව මුල්වල වන්නා සේ ම මිනිසා ගේ ජීවය රඳා පවතින්නේ ඔහු ගේ හිසේ හෝ හදවතේ නොව ඔහු ගේ ආධ්‍යාත්මයේ ය.
අනන්‍යතාව සඟවා සිටීමට කැමැති සිළුමිණ පාඨකයකු විසින් යොමුකරන ලද ලිපියක් ඇසුරෙනි.
නෙළුම්විල
සිළුමිණ,
ලේක්හවුස්,
කොළඹ 10.
