ගමේ ජෛන පන්සලේ ජෛනාගම ගැන විශේෂ පන්තියක් පැවැත්වුණා. හැම ජෛන ළමයෙක් ම හැමදාම හවසට පැයක් ඒ පන්තියට යා යුතුව තිබුණා. හැබැයි මම ඒක ප්රතික්ෂේප කෙරුවා.
‘ඕකෙ කියල දෙන රෙඩිමේඩ් උත්තර මට ඕනැ නෑ. කවුද ලෝකෙ මැව්වෙ? කවුද මගෙ කකුල මැව්වෙ? මං ඔය වගේ දේවල්වලට ආස නෑ. හැබැයි මං එකක් දන්නවා. මං නං නෙමේ ඒව මැව්වෙ’ මං කිව්වා.
‘ඔයා හරි පුදුම ළමයෙක්නෙ. ගමේ හැම ළමයෙක් ම ඒකට යනවා. අහල පහළ දරුවො හැමෝමත් යනවා’ තාත්ත කිව්වා.
ජෛනාගම්කාරයො ජීවත් වුණේ අසල්වැසියො එක්ක එකටමයි. හැම පවුලක් ම එකට එකක් බැඳිලයි හිටියෙ. සුළු ජාතිකයො මහ ජාතියට බය හින්ද හැමතිස්සෙම එකටමයි ඉන්නෙ. ඒක ආරක්ෂාකාරීයි. ඉතින් ගමේ හැම අසල්වැසි දරුවෙක් ම ජෛන පන්සලට යනවා. පන්සල තියෙන්නෙත් ගෙවල් ගොඩට මැදිවෙලා. ඒකත් හරි අාරක්ෂාකාරියි. එහෙම නූණොත් කවදහරි ඒක හින්දු අසල්වැසියන්ගෙන් හරි මහමදික අසල්වැසියන්ගෙන් හරි අළු දූවිලි වෙලා යාවි.
වාර්ගික කලබල ඇතිවුණාම ඔබට පන්සල් යන්ඩ බෑ. පන්සල් නොගියොත් කෑම කන්නෙ නැති මිනිස්සුත් ඉන්නවා. ඉස්සරවෙලාම පන්සල් ගිහින් වත්පිළිවෙත් කරල ඇවිල්ලයි දෙවනුව කෑම කන්නෙ. මේ වාගෙ ආගමික කැලඹිලි ඇතිවෙන්ඩ පුළුවන් හින්ද ජෛන පන්සල තියෙන්නෙත් ජෛන ජන සමූහයට මැදිවෙලා.
‘හැමෝම යනවා. ඔයා විතරයි නොයන්නෙ’ තාත්ත මට ආයෙත් කිව්වා.
‘එක්කො ඒ ගොල්ලන්ට ප්රශ්න ඇති. නැත්තන් ඒ ගොල්ලො තකතිරුවො වෙන්ඩෑති. මං තකතිරුවෙක් නෙමේ. මට ඔය කියන ජාතියෙ ප්රශ්නත් නෑ. ඒ හින්ද මං යන්නෙත් නෑ. මං දන්නව ගුරුවරු ළමයින්ට උගන්නන දේවල් වැඩක් නැති වල්පල් කියලා‘
‘කොහොමද ඔයා ඒක ඔප්පු කරන්නෙ?’ තාත්ත අභියෝග කෙරුවා.
‘එන්ඩකො මාත් එක්ක යන්ඩ’ මං ඉස්සර වුණා. තාත්ත පස්සෙන් ආවා. අපි ඉස්කෝලෙ ළඟට යද්දි ගුරුවරය මහාවීර තුමාගෙ ගුණාංග ගැන ළමයින්ට පැහැදිලි කර කරයි හිටියෙ. උන්නාන්සෙ සියලු බලපරාක්රමයන්ගෙන් යුක්තයි. සියල්ල දත් කෙනෙක්; සර්වව්යාපී කෙනෙක්; ඒ කියන්නෙ එකවර හැම තැනම පෙනී සිටින කෙනෙක්. එහෙමයි ගුරුවරය කියල දුන්නෙ.
‘ඔයා ඒ කතාව අහගෙන නේද හිටියෙ? එහෙමනං එන්ඩකො මාත් එක්ක පන්සලටත් ගිහින් එන්ඩ’ මං තාත්තට කිව්වා.
පන්තිය තිබුණෙ පන්සලේම පැත්තක. පන්තිකාමරේ පන්සලට යා කරලයි තිබුණෙ.
පන්සලට ගිය හැටියෙ මං කෙරුවෙ මහාවීර තුමාගෙ පිළිමෙ උඩින් ලඩ්ඩුවක් තියපු එකයි. ලඩ්ඩු කියන්නෙ ඉන්දියාවෙ තියන රස කැවිල්ලක්. පොඩි බෝලයක් වගේ එකක්. ඉතිං ලඩ්ඩුව තිබ්බ හැටියෙ ඔළුව උඩ හිටිය මීයො දෙන්නෙක් ඒක කන්ඩ පටන් ගත්ත.
‘මේ ඉන්නෙ ඔයාලගෙ එකසැරේ හැම තැනම පෙනී හිටින මහාවීර තුමා. මං දැක්ක ඔය මීයො දෙන්න ඔළුව උඩ චූ කර කර ඉන්නවා’ මං කිව්වා.
‘මේකටද ඔයා හැමදේම කරල පෙන්නුවෙ?’ තාත්ත ඇහුවා.
‘තව මොනවද ඔප්පු කරල පෙන්නන්ඩ තියෙන්නෙ? වෙන කොහෙන්ද මං මහාවීර තුමාව හොයා ගන්නෙ? මේක පිළිමයක්. මායි ඔයයි අර ගුරුවරයයි හැමෝම දන්නව එකම මහාවීර තුමා මෙයයි කියලා. එයා එකසැරේ ලෝකෙ හැමතැනම පෙනී ඉන්නව නං තමන්ගෙ ඔළුව උඩ මීයො කරන දේත් දැනගන්ඩ ඕනැනෙ. එයාට තිබුණනේ මීයො එළවලදාල මං තියපු ලඩ්ඩුව විසි කරල දාන්ඩ. මෙයාටද ඔයාල එකසැරේ ලෝකෙ හැමතැනම දැකගන්ඩ පුළුවන් කෙනෙක් කියල කියන්නෙ?’ මං ඇහුවා.
උත්තරේ වෙනුවට ලැබුණෙ අලි ටොක්කක්. ඕක තමයි ආගම්වලින් කෙරෙන මූලික ම, ප්රධාන ම අපරාදෙ. ඒ විදිහට තමයි ඒව හැදිල තියෙන්නෙ.
ජෛනාගමේ එන ලස්සන සිද්ධියක් මං විස්තර කරල දෙන්නම්.
මල්ලිබායි කියල ස්ත්රියක් හිටියා. එයා සමකාලීන තීර්ථංකර කෙනෙකුගෙන් (ඒ කාලෙ හිටිය ජෛන ගුරු කෙනෙකුගෙන්) මෙහෙම ඇහුවලු.
‘ඇයි ජෛනාගමේ ගෑනුන්ට ඉඩක් නැත්තෙ? ඇයි ඒ අය වළක්වන්නෙ? ඇයි ඒ අයව මගාරින්නෙ?’
ඔහු දුන්නු උත්තරේ මේකයි.
‘පුංචි කාරණයක් හින්දයි. ඔබ නිරුවත් වෙලා අපි වගේ ජීවත්වෙන්ඩ පටන් ගන්නකල් ඔබට සත්යාවබෝධය ලබන්ඩ බෑ’
ඔය ඉන්න ඊනියා බ්රහ්මචාරීවරුන් අතර ඉන්න ගැහැනු සාමාන්යයෙන් නිරුවත් වෙන්ඩ ලැජ්ජයිනෙ. ඒත් මේ මල්ලිබායි සිංහ ධේනුවක්. වහාම ඇඳුම් ගලවල දාපු ඇය මෙහෙම කිව්වා. ‘එක ම ප්රශ්නෙ නිරුවත් වෙන එක නං ඔන්න දැන් මං නිරුවත්!’
ඉන්පස්සෙ ඇය ගැඹුරු භාවනාවක නිරත වුණා. ඇය කොච්චර ඉහළ තලයකට නැඟුණද කියනව නං ඇය තීර්ථංකර ගණයේ ලා සලකන්ඩ ඒ අයට සිදු වුණා. ඒත් ඔවුන් කොච්චර කපටිද? ඔවුන් මේ ගැහැනිය පිරිමියෙකු බවට පත් කළා. මල්ලිබායි කියන ඇගේ ගැහැනු නම මල්ලිනාත් කියන පිරිමි නමකට පරිවර්තනය කළා. බායි කියන්නෙ ස්ත්රියකට. නාත් කියන්නෙ පුරුෂයෙකුට.
‘ජෛන පන්සලේ පිළිම විසි හතර අතරෙන් මල්ලිබායිගෙ පිළිමෙ මට බලාගන්ඩ ඕනෑ’ මං තාත්තට කරදර කළා.
‘මං දන්නෑ. මට කරදර කරන්ඩ එපා. ඒ ඔක්කොම පිරිමි පිළිම!’ තාත්ත කිව්වා.
පිළිමෙ වුණත් හදල තියෙන්නෙ පිරිමියෙක් විදිහට. නමත් වෙනස් කෙරුවා. ගැහැනියක් සත්යාවබෝධය ලබපු කතාව මින්සුන්ගෙ මතකයෙන් මකල දාල තියෙන්නෙ ඔන්න ඔහොමයි.
ලබන සතියට