පාඨක රසවින්දනය උදෙසා එදා මැතිවරණ ප්‍රචාරය පද්‍ය සාහිත්‍යයෙන්
2 වැනි මැතිවරණය, පුරා දින 11ක් තිස්සේ. ප්‍රචාරක මාධ්‍ය වුණේ කවි කොළය
1952 දී පාට ඡන්ද පෙට්ටි ඉවත් වී හැමෝටම එක පෙට්ටියක්
පක්ෂ ලකුණ වෙනුවට පාට යෙදුවේ ජනතාවගේ පහසුවට
එදා අපේක්ෂකයන්ට ඡන්ද පොළට නොමිලේ ප්‍රවාහන පහසුකම්
ප්‍රථම ජනාධිපතිවරණයටවත් පුවත්පත් දැන්වීම් නැහැ
මෙදා ෆේස්බුක්, ට්විටර්, යූටියුබ්, ඉන්ස්ටර්ග්‍රෑම්
“හිටපු මන්ත්‍රීතුමා ගමේ ගොඩේ ගෙයක් පාසා ඇවිදීමට නියම වූයේ ඊළඟ ඉරිදාටය. සෙනසුරාදා සවස් වන විට මහපාර දිගටම රතු කොඩිවැල් ඇද තිබුණි. වමට ඡන්දය දීමට කැමැත්තක් නොදැක්වූ ගෙවල් ඉදිරි පස වුව, එදිනට පමණක්වත් මන්ත්‍රීතුමාට පෙනෙන පරිදි කොඩියක් ඔසවා තැබීමට ජේමිස් මැම්බර්ට සහ ඔහුගේ සගයන්ට පුළුවන් විය. තාර පාර දිගේ යන්නෙකුට මුළු හෙයියම්මාරුවම එක හෙළා වමට ඡන්දය දෙන සැටියක් පෙනී යනු ඇත...”
මැතිවරණයකට පෙර ගෙයක් ගෙයක් පාසා ඇවිදිමින් පාර සරසා කඩමණ්ඩියේ රැස්වීම් පවත්වමින් සිදු කෙරෙන මැතිවරණ ප්‍රචාරයන් පිළිබඳව ඉහතින් දක්වා ඇති ආකාරයට විස්තර කර තිබෙන්නේ මහාචාර්ය ඒ. වී. සුරවීරගේ හෙයියම්මාරුව නවකතාවෙහිය. 1971 දී ප්‍රථම වරට ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණු මෙම නවකතාවට බොහෝ විට 1970 දී මහ මැතිවරණයෙන් සමඟි පෙරමුණු රජය බලයට පත්වීමේ සිද්ධිය පාදක වූවා විය හැකිය. 70 දශකය වන විට මැතිවරණ ප්‍රචාරක කටයුතු සිදු වූයේ ගම් මට්ටමින් බව අපට පෙනේ.
එනම් ආසනයක් වෙනුවෙන් තරග වදින ඡන්ද අපේක්ෂයින් සිය වැයික්කියේ ගෙයින් ගෙට ගොස් ඉදිරියේදී සිදු කිරීමට නියමිත වැඩපිළිවෙළ ගැන දැනුවත් කිරීමත් ප්‍රාදේශීය මට්ටමෙන් ඡන්ද රැස්වීම් පැවැත්වීමත් විස්තර ඇතුළත් අත් පත්‍රිකා බෙදා හැරීමත් එකල මැතිවරණ ප්‍රචාරක මාධ්‍ය වශයෙන් යොදා ගැනිණි.
රූපවාහිනි මාධ්යයක් නොතිබුණු එදා දවසේ මැතිවරණ ප්‍රචාරක කටයුතු සඳහා පුවත්පත් හෝ ගුවන්විදුලිය හෝ භාවිත වූයේ නැත. එහෙත් ශ්‍රී ලංකා මැතිවරණ ඉතිහාසය විමසා බැලීමේදී ප්‍රථම මැතිවරණයේ පටන් ප්‍රචාරණය සඳහා විවිධ උපක්‍රම භාවිත කර ඇති බවට තහවුරු කර ගත හැකිය.
1931 දී ශ්‍රී ලංකාවට සර්වජන ඡන්ද බලය හිමි වීමත් සමඟ 1931 ජුනි 13 වැනි දින පවත්වනු ලැබුවේ කවුන්සිලයට නියෝජිතයන් තෝරා පත් කර ගැනීමේ මැතිවරණයයි. මෙහිදී එක් එක් ජාතීන් සඳහා වෙන් වෙන් වශයෙන් වාර්ගික නියෝජන ක්‍රමයක් දක්නට ලැබිණි. 1931 දී පුද්ගලයන්ගේ වත්කම්, අධ්‍යාපන සුදුසුකම් නොසලකා සමස්ත ජන සමූහයටම හිමි වූ සර්වජන ඡන්ද බලය නිවැරදි ආකාරයට පාවිච්චි කළ යුතු ආකාරය සම්බන්ධයෙන් දැනුවත් කිරීමේ ලිපි එදා පුවත්පත් පළ විය. එදා පුවත්පත්වලින් සිදු කළේ මන්ත්‍රීන්ගේ ප්‍රචාරක කටයුතු නොව ඔවුන් තෝරාගත යුතු ආකාරය පිළිබඳව පාඨකයන්ට අවබෝධයක් ලබා දීමයි. “සිංහල ජාතිය” පුවත්පතේ කර්තෘ පියදාස සිරිසේන 1931 අප්‍රේල් 21 වැනි දින පත්‍රයේ 8 වැනි පිටුවේ විශේෂ ලිපියක ඒ පිළිබඳව මෙසේ දක්වා තිබේ.
එදා අපේක්ෂකයින් තේරීම
“ආවාට ගියාට - තමාගේ කමට - කේන්තියට - පලිගැනීමට - ලාභයට - මිත්‍රකමට - කුල ගෝත්‍ර වෙනුවට - කලින් පොරොන්දු වුණාට - කෙනෙකු පැරදවීමට යන වැරදි ආකල්පයන් පෙරදැරි කරගෙන මන්ත්‍රීන් තේරුවොත් අභිනව ආණ්ඩු ක්‍රමය සම්පූර්ණයෙන්ම අත්හැර දමා ලක්දිව තව වරක් භාර වෙන්නට ඉඩ තිබේ. ඉන් නිසා අප විසින් තෝරන මන්ත්‍රීන් 50 දෙනාම ඉතාමත් ප්‍රවේසමෙන් සහ සතර අගතියෙන් තොර වූ නුවණින්ම කල්පනා කොට තෝරා ගත යුත්තාහ.
ඉතාමත් හොඳ විශාරද ඉගෙනීමක් ඇති පොදු වැඩ කරලා පුරුද්දක් ඇති වුවමනා කරන විවාදයක් ඒ වෙලේම එතැනදීම කළ හැකි, ධනය ඇති, නිර්භීත, අනුන්ගේ වැඩ කිරීමට කැමැත්තක් ඇති, ශරීර ශක්තියෙන් හා ඥාන ශක්තියෙන් වැඩි ගිය උසස් මහත්තැන්ගේ ගෞරවාදය ලැබීමට හේතු සම්පන්න මහතුන් ම මේ මන්ත්‍රණ සභාවට තෝරා ගත යුත්තාහුය.”
1931 මැතිවරණට 15, 76, 706 ක් ඡන්දය දීමට සුදුසුකම් ලබා තිබූ අතර 57.96% ක් ඡන්දය ලබා දී තිබුණි. මෙම ඡන්දය දින 7ක් පුරා පැවැත්විණි. සර්වජන ඡන්ද බලයට රටේ ධනවත් බලවත් පංතිය එරෙහි වන විට එය පොදු ජනතාව ලැබූ වරමක් ලෙස සැලකූ පුවත්පත් කර්තෘවරුන් පොදු ජනතාව වෙනුවෙන් සිය පෑන මෙහෙයවූයේ එය ජාතික වගකීමක් ලෙස සලකමිනි.
කවි කොළය
කෙසේ හෝ 1931 වන විට රටේ සාක්ෂරතාව අඩු මට්ටමක පැවැතුණු නිසාත් කියවා රස විඳින ජනතාවට වඩා අසා රස විඳින පාඨක සමාජයක් නිර්මාණය වී තිබූ නිසාත් මැතිවරණ ප්‍රචාරණය සඳහා යොදා ගනු ලැබුවේ ගද්‍ය සාහිත්‍යය නොව පද්‍ය සාහිත්‍යයයි. එදා ගමේ කඩමණ්ඩිය වැනි ජනාකීර්ණ ස්ථානවල ගැවසුණු ජනතාව අමතා කවි කොළ සාහිත්‍යයක් බිහි වූණේ එබැවිනි.
1931 රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ කෑගල්ල ආසනයට තරග වැදුණු ඩබ්ලිව්.ඊ. බැස්ටියන් මහතාට ආධාර පිණිස පළ කළ කවි කොළයක ඔහු කුලභේදය, ජාති භේදය නොතකන අයකු බව දක්වා තිබුණේ මෙසේය.
නොමැති කුල භේ දය
නොකරන සමය වා දය
මෙතුමාට පෑ දය
දෙමළ මුස්ලිම්වරුද හා දය
ගාල්ල උඩුගම ආසනය වෙනුවෙන් තරග කළ එච්.ඩබ්ලිව්. අමරසූරිය මහතා වෙනුවෙන් ප්‍රකාශයට පත් කළ කවි කොළයක ඔහු ගැන වර්ණනා කර තිබුණේ මේ ආකාරයට ය.
“ගුණ දම බැතින් සුරකින දිවි මෙන් නෑර
ලොව සැම පතළ කිත් සිරුරැති සරු සාර
මැතිතුම අමරසූරිය හට ගුණ දීර
උඩුගම අසුන පුද කරමුව මෙම වාර”
මෙම වකවානුවේදී ඡන්ද පත්‍රිකාව කියවා ගැනීමට තරම් සාක්ෂරතාව ඉහළ මට්ටමක නොතිබුණු නිසා එක් එක් අපේක්ෂකයන්ට පක්ෂ ලකුණ වෙනුවට පාට වෙන් කර තිබිණි. ඒ ඒ පාටවලට අයත් ඡන්ද පෙට්ටි වෙන් වෙන්ව තබා තිබුණු අතර ඡන්දදායකයන්ට තිබුණේ තමුන් කැමති අපේක්ෂකයාගේ පෙට්ටියට ඡන්ද කොළය දැමීමට පමණි. එමනිසාම එදා මැතිවරණ ප්‍රචාරණ කටයුතුවලදී ඡන්ද අපේක්ෂකයා ගැන මෙන් ම පාට ගැන ද සඳහන් කිරීමට අමතක කළේ නැත.
“මතු දියුණුව පිණිස නොයෙක් වැඩ කර දුන් සව් සාරම
සිතුමිණ වන් රොබට් සොයිසා ගරු මැතිඳුන් අත නෑරම
යුතුකම හා කෙළෙහිගුණය සිහි කරමින් එක පාරම
රතු පෙට්ටියටයි දමන්නේ අපේ ඡන්ද කොළ සේරම”
“මහරු ලෙනෝරා මැති ලැබු මනාවන්
දුඹුරු පාට පෙට්ටිය වාසනාවන්”
යන කවිවලින් ඒ බව මනාව තහවුරු වේ.
ශ්‍රී ලංකා මැතිවරණ ඉතිහාසයේ දෙවැනි මැතිවරණය පැවැත්වූයේ 1936 පෙබරවාරි 22 දාය. එයද කවුන්සිලයට මන්ත්‍රීන් තෝරා ගැනීමට පැවැත්වූ ඡන්දයක් වූ අතර පුරා දින 11ක් තිස්සේ ඡන්දය පවත්වා ඇත. මේ කාලය වන විට ද පක්ෂ ලාංඡනය වෙනුවට පාට වෙන් වී තිබිණි. ප්‍රචාරක මාධ්‍ය වූයේ කවි කොළයයි.
ජාතීන් අතර සැකයෙන්, බියෙන් හා වෛරයෙන් බැලීමට ඉඩකඩ ඇතිවේ. යැයි සිතූ ඩොනමෝර් කොමසාරිස්වරු 1936 දී ජාතීන් අතර සමගිය උදෙසා (වාර්ගික නියෝජන ක්‍රමය වෙනුවට) ප්‍රාදේශීය නියෝජන ක්‍රමයක් හඳුන්වා දුන්හ. ද්‍රවිඩ නායකයෝ ඊට විරුද්ධ වූහ. 1936 වන විට ලංකා සමසමාජ පක්ෂ ඇතුළු පක්ෂ බිහි වූ බැවින් එම පක්ෂවලින් ද නියෝජිතයෝ තරග බිමට පිවිසියහ. කම්කරු පක්ෂයේ ඒ. ඊ. ගුණසිංහ මහතා වෙනුවෙන්
“කළ ගුණ දත් අපි සැමා
සඳ පත අප හට උරුමා
රතු පෙට්ටිය තුළ‍ට දමා
එමුව ප්‍රීතියෙන්”
වැනි කවි පබැඳුණේ ඡන්ද ප්‍රචාරක මාධ්යයක් වශයෙනි. එහෙත් බොහෝ දෙනකු ලංකා සමසමාජ පක්ෂය කෙරෙහි එතරම් කැමැත්තක් තිබුණේ නැත. ඊට කවියෙන්ම පහර ගැසුවේ එබැවිනි.
එය මතු දැක්වෙන කවියෙන් දෙස් දෙයි.
“යම ද කාල වායු මුර්තු යන හිංසක රද
නම ගහාදි වට කර ඇඳ කී ලෙස නිවරද
තම තමාගේ ඇති නම් උණ ගිනියම් ඉසරද
සම සමාජ මේ බලියෙන් දුරුවෙයි නොවරද”
මේ අතරවාරයේදී 1934 -1935 කාලයේ පැතිර ගිය මැලේරියා වසංගතය හේතුවෙන් සමාජ සත්කාරයේ යෙදුණු තැනැත්තන් සිය ඡන්ද ව්‍යාපාරය සඳහා එය යොදා ගත් ආකාරය පහත දැක්වෙන කවියෙන් පැහැදිලි වේ.
“උණ තද වසංගතයෙහි පසු කලැ දහසක්
දන ලද හිරිහැරෙහි වන ලෙස පිහිට උදක්
ඔබ හිඳ නොගත් නොමගිය ගම් පැලක් ගොඩක්
නැහැ අද බලංගොඩ දෙසැ විමසුවොත් ටිකක්”
1936 දී 24,51,323 දෙනකු ඡන්දය සඳහා ලියාපදිංචි වූ අතර 54.69% ක් ඡන්දය පාවිච්චි කළහ. ලංකාවේ ප්‍රථම පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්වුයේ 1947 අගෝස්තු 23 වැනි දිනය. එය දින 19ක් පුරා පැවැත්විණි. 1952 පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය දින 4ක් මුළුල්ලේ ද 1956 පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය දින 3ක් මුළුල්ලේ ද පැවැත්විණි. එක් දිනයකදී ලංකාව පුරා පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්වීම ආරම්භ වුණේ 1960 මාර්තු 19 වැනි දින පැවැත්වූ මැතිවරණයක් සමඟය.
පාට පෙට්ටි ඉවත්වෙයි
ඡන්ද අපේක්ෂකයන්ට අයත් පාට පෙට්ටියට ඡන්ද දැමීමේ ක්‍රමය 1952 වන විට ඉවත් වී එකම ඡන්ද පෙට්ටියකට ඡන්ද දැමීමේ ක්‍රමය ස්ථාපිත වූ අතර කවි කොළ සාහිත්‍යයද ඉබේටම අහෝසි වී ගියේය. ඒ වෙනුවට කවීන් දේශපාලඥයින්ගේ මැතිවරණ වේදිකාවලට නැඟ කවි ගායනා කිරීම ආරම්භ විය. මේ අතරවාරයේදී ඡන්දය පැවැත්වෙන දවසේ ඡන්දය පාවිච්චි කිරීමට යන අයව පක්ෂයට අයත් කාර්වලින් ඡන්ද මධ්‍යස්ථානයට රැගෙන යෑමේ ක්‍රමයක් ඡන්ද ප්‍රචාරය සඳහා භාවිත කර ඇත. ඡන්ද මධ්‍යස්ථානයට වාහනයෙන් ගෙන යන අතරතුරේදී සිය පක්ෂයේ ලකුණට ඡන්දය දමන ලෙස ඔවුන්ට දැනුම් දීමට රියදුරන් අමතක කළේ නැත. එම වාහන සිය පක්ෂ කාර්යාලයට රැගෙන ගොස් බාර්ලි බෝතල් විවෘත කර සංග්‍රහ කරමින් ඡන්දය ලබා දෙන ලෙස ඇවිටිලි කර තිබේ. “මම අමරසූරිය මහත්තයාගේ කාර් එකේ ගිහින් බාර්ලි බීලා දහනායක මහත්තයාට කතිරය ගැහුවා” යනුවෙන් අම්බලන්ගොඩ ප්‍රදේශයේ පැරැන්නෙක් යට ගියාව මා සමඟ පැවසුවේ සිනාසෙමිනි.
ස්පීකර් මගින් ප්‍රචාරය
කෙසේ නමුදු 1977 මහ මැතිවරණය දක්වාම පුවත්පත් සහ ගුවන්විදුලි යන මාධ්‍යයන් ඡන්ද අපේක්ෂකයන්ගේ ප්‍රචාරක මාධ්‍ය වූයේ නැත. මේ වන විට ඡන්ද ප්‍රචාරක කටයුතු සිදු කළේ ගෙයින් ගෙට ගොස් අත්පත්‍රිකා බෙදා හැරීමෙනි. පෝස්ටර් ද දක්නට ලැබු‍ණත් වර්තමානයේ මෙන් දැවැන්ත බැනර්, නාම පුවරු යන කිසිවක් දක්නට ලැබුණේ නැත. ප්‍රාදේශීය මට්ටමෙන් රැස්වීම් පැවැත්වෙන විට පක්ෂයේ කොඩිවැල් ඇද සරසා තිබිණි. ස්පීකර් බැඳ ගත් රථයක් ගමට ගොස් සෙනඟ ගැවසෙන ස්ථානයක නවතා ගීත වාදනය කරන විට ඒ වටා රොක් වන ජනතාව අමතා කතා කිරීමේ ප්‍රචාරක කලාවක් ද ගම් මට්ටමින් දක්නට ලැබිණි.
1977 පාර්ලිමේන්තු මහ මැතිවරණයේ ප්‍රචාරක කටයුතුවලදී “රටට වෙච්ච දේ” නමින් පොත් පිංචක් ගෙයක් පාසා බෙදා තිබුණේ එක්සත් ජාතික පක්ෂය විසිනි. ඊට අමතරව 1977 මහ මැතිවරණයේදී ජනප්‍රිය ගායක ගායිකාවන් දේශපාලන වේදිකාවලට නැඟීම නිසා ඔවුන් බැලීමට එන පිරිසටද දේශපාලන කතා අසන්නට සිදු වූ අතර එය ඉතා සාර්ථක වූ ප්‍රචාරක උපක්‍රමයක් විය. 1977 මැතිවරණයටද පුවත්පත් සහ ගුවන්විදුලිය ප්‍රචාරක කටයුතු සඳහා යොදා ගත්තේ නැත. එකල සිදු වූයේ ඒ ඒ පක්ෂවලට හිතවත් පුවත්පත් සමාගම් දේශපාලන කතා ඔවුන්ගේ කැමැත්ත පරිදි හොඳින් පෙනෙන ආකාරයට පළ කිරීම පමණි.
1977 න් පසු 1982 ඔක්තෝබර් 20 දින ලංකාවේ ප්‍රථම ජනාධිපතිවරණය පැවැත්විණි. මෙම අවස්ථාවේදී පවා පෝස්ටර්, අත්පත්‍රිකා වැනි ප්‍රචාරක මාධ්‍යයන් මිස පුවත්පත් දැන්වීම් දක්නට ලැබුණේ නැත. එහෙත් 1982 ශ්‍රී ලංකාවට රූපවාහිනිය පැමිණ තිබූ බැවින් එක් එක් ජනාධිපති අපේක්ෂකයන්ට රූපවාහිනියෙන් ජනතාව අමතා කතා කිරීමට ඉඩ ප්‍රස්තා සැලසිණි. එය ගුවන් විදුලියෙන් ද සිදු කෙරිණි. පුවත්පත්වල ද දේශපාලනඥයන්ගේ කතා පළ කෙරිණි. 1982 ජනාධිපති අපේක්ෂක හෙක්ටර් කොබ්බෑකඩුව ඡන්ද ප්‍රචාරක ක්‍රමයක් ලෙස ආදර්ශ හාල් පොතක් මුද්‍රණය කර බෙදා හැරීම නිසා ඔහුට විරුද්ධව කොළඹ මහාධිකරණයේ නඩු පැවරිණි.
ඉන් අනතුරුව 1982 දෙසැම්බර් 22 වැනි දින පවත්වනු ලැබුවේ ජනමත විචාරණයයි. දෙවැනි ජනාධිපතිවරණය 1988 දෙසැම්බර් 19 වැනි දින පැවැත්වුණු අතර ජනාධිපති අපේක්ෂකයන්ගේ පුවත්පත් දැන්වීම් ප්‍රථම වරට දක්නට ලැබුණේ මෙම ජනාධිපතිවරණයේදී බව සඳහන් කළ යුතුය. එවකට අගමැති ධූරය හෙබවූ ආර්. ප්‍රේමදාස මහතාගේ ජනාධිපති අපෙක්ෂක දැන්වීම් සම්පූර්ණ පිටු වශයෙන් පළ වූ අතර ජාතික සේවක සංගමය, සුචරිත ව්‍යාපාරය වැනි ආයතන ඊට අනුග්‍රහය දක්වා තිබුණි. ජනාධිපති අපේක්ෂක ඔසී අබේගුණසේකර පළ කර තිබුණේ රූපවාහිනි සහ ගුවන්විදුලි කතා විකාශය වන වේලාව සටහන් කළ කුඩා ප්‍රමාණයේ දැන්වීම්ය.
1989 පෙබරවාරි 05 වැනි දින මහ මැතිවරණය පැවැත්වුණු අතර ඒ සඳහා පුවත්පත් දැන්වීම් පළ කළ බවට තොරතුරු සොයා ගැනීමට අසීරු වන්නේ කරුණු කීපයක් නිසාය. ඉන් ප්‍රධානම කරුණ වූයේ 88 – 89 කාලයේ පැවැති භීෂණයයි. අනෙක, මේ වන විට මනාප ක්‍රමය අපේ රටට අලුත් දෙයක් වූ බැවින් ඒ කාලයේ මනාප පොරයක් උග්‍ර අන්දමට දක්නට නොලැබීමයි. එමනිසාම කවුරුත් සුපුරුදු ආකාරයට බැනර්, පෝස්ටර්, අත් පත්‍රිකා බෙදා හරිමින් පරණ පුරුදු ආකාරයට ප්‍රචාරක කටයුතු සිදු කළහ.
රූපවාහිනි විකාශන
1994 අගෝස්තු 16 වැනි දින පැවැත්වූ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී එක්සත් ජාතික පක්ෂ‍යත් පොදු ජන පෙරමු‍ණත් කරට කර ප්‍රචාරක තරගයක නිරත විය. මේ වන විට පුවත්පත් දැන්වීම් පිටු පුරා පළ කෙරිණි. එහෙත් ගුවන්විදුලිය සහ රූපවාහිනිය ජනතාව අමතා කරනු ලබන කතාවලට පමණක් යොදා ගැනීමට පරිස්සම් වූහ. මැතිවරණ ප්‍රචාරක දැන්වීම් රූපවාහිනියෙන් විකාශය කිරීම ආරම්භ වූයේ නව සහස්‍රයක් සමඟය. එනම් 2000 ඔක්තෝබර් මාසයේ පැවැත්වූ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය සහ 2001 දෙසැම්බර් මාසයේ පැවැත්වූ මහ මැතිවරණ වලටය. ඒ සදහා පුවත්පත්, ගුවන්විදුලි සහ රූපවාහිනි වෙළෙඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරය විය. මේ වන විට පෞද්ගලික රූපවාහිනි සහ පෞද්ගලික ගුවන්විදුලි නාලිකා ආරම්භ වී තිබීම නිසා ඔවුන් වාණිජ අරමුණු අපේක්ෂාවෙන් මැතිවරණ දැන්වීම් ප්‍රචාරය ආරම්භ කළ බව සිතිය හැකිය.
2001 වන විට නිවෙස්වල ඇති ස්ථාවර දුරකථනවලට කතා කර එක් එක් අපේක්ෂකයන්ගේ ඡන්ද පොරොන්දු සහ මනාප අංක ප්‍රකාශ කර ඡන්දය දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටීමේ අලුත් ප්‍රචාරක කලාවක්ද බිහි විය. ප්‍රවීණ සිනමාවේදී ජයන්ත චන්ද්‍රසිරි විසින් ජෝර්ජ් මහාදිකාරම්ගේ ජනපතිවරණ ඡන්ද ප්‍රචාරක දැන්වීම් සඳහා වෙළෙඳ ප්‍රචාරක ආයතනයක තිසර දිසානායක ඡායාරූප ගැනීමට වෙහෙස වන ආකාරයක් ඡන්ද ප්‍රචාරක උපක්‍රමයක් වශයෙන් කටකතා නිර්මාණය කරන ආකාරයත් “ගරිල්ලා මාකටිං” චිත්‍රපටය තුළින් පිළිබිඹු කර තිබෙන්නේ 2005 වන විට මැතිවරණ ප්‍රචාරක කලාවට රටේ ප්‍රමුඛස්ථානයක් ලැබුණු නිසාය.
2015 මෙන්ම මෙවර පැවැත්වෙන ජනාධිපතිවරණයේ ප්‍රචාරක කටයුතු ද ෆේස්බුක්, ට්විටර්, ඉන්ස්ටර්ග්‍රෑම් සහ යූටියුබ් යන සමාජ මාධ්‍ය ජාලා ඔස්සේ සිදු කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලි සහ රූපවාහිනි දැන්වීම් මගින් ද පෝස්ටර්, බැනර්, කටවුට්, පත්‍රිකා සහ පොත් පිංච මගින් ද සිදු කෙරෙන ආකාරය අපට හොඳින් පෙනේ. ඒ කෙසේ වුවද, මෙවර ජනාධිපතිවරණයේ ප්‍රධාන අපේක්ෂකයන් දෙදෙනාගේ සති 2කට ප්‍රචාරක වියදම රුපියල් කෝටි 100ක් බව මැතිවරණ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා මධ්‍යස්ථානය සඳහන් කරන්නේ මෙරට මැතිවරණ ඉතිහාසයේ පළමු වරට කෙරෙන ප්‍රචාරණ වියදම් ගණනය කිරීමේ වැඩපිළිවෙළට අනුවය.
