සහශ්ර අභියෝගතා සංස්ථා ප්රදානයට (Millenium Challenge Corporation Grant) අදාළව ශ්රී ලංකා රජය හා ඇමෙරිකා රජය අතර අස්සන් කිරීමට යොජිත ගිවිසුම මේ වන විට පුළුල් සමාජ කථිකාවක් නිර්මාණය කර ඇත. එය රටක් වශයෙන් වැදගත් සාධනීය තත්ත්වයකි. දේශපාලන සිඟාලයන් මවන අමූලික විකෘතීන්ගෙන් වියුක්තව ඒ සංවාදය ගොඩ නැඟෙන්නේ නම් එය රටක් වශයෙන් වැදගත් ප්රවේශයක් වෙත අප රැගෙන යනු ඇත.
මේ මොහොත වන විට සහශ්ර අභියෝගතා සංස්ථා ප්රදානයේ අන්තර්ගතය ජනතාවට විවෘතය. ගිවිසුම අස්සන් කිරීම සඳහා කැබිනට් අනුමැතිය ලැබී තිබුණ ද එළඹෙන ජනාධිපතිවරණයෙන් පසු එය පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිතය. අස්සන් කිරීම සිදු වන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතියෙන් පසුවය. පාර්ලිමේන්තුවේ ඇති වන පුළුල් සංවාදයකින් පසු ගිවිසුම ව්යවස්ථා විරෝධී ද, නැතිද, සාධනීය බවින් තොරද නැද්ද යන්න පිළිබඳ සාධාරණ තක්සේරුවකට පැමිණීමටත් අවශ්ය නම් අධිකරණ ක්රියා මාර්ගයකට ප්රවේශ වීමටත් ඉඩ ප්රස්ථා ඇත. එමෙන් ගිවිසුමේ පරිච්ඡේද අංක 07 සඳහන් පරිදි එය අස්සන් කළද ප්රායෝගිකව ක්රියාත්මක කිරීමට පෙර පාර්ලිමේන්තු අනුමැතිය සඳහා ඉදිරිපත් කිරීම අනිවාර්ය වෙයි. පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතියකින් තොරව ගිවිසුම කුමන ආකාරයකින් හෝ ක්රියාත්මක වන්නේ නැත. එතෙක් මේ ගිවිසුම කුමක් ද, එය රට කෙරෙහි ඇති කරන බලපෑමේ ස්වරූපය කුමක් ද යන්න පිළිබඳ මැදහත් අදහසක් ලබාගැනීම වටී.
MCC ආයතනය යනු දිළිඳුකම පිටුදැකීම සඳහා විදේශ ආධාර ලබාදෙන ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ ස්වාධීන රාජ්ය ආයතනයකි. එම ආයතනය හවුල්කාරකම් ඇති කරගන්නේ ප්රජාතාන්ත්රික සමාජ වටපිටාවක් තහවුරු කරන යහපාලනය, ආර්ථික නිදහස සහ පුරවැසියන්ගේ ජීවන තත්වය වර්ධනය කිරීම සඳහා කැපවී සිටින සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් සමඟය. අප විසින් MCC ප්රදානය අපේක්ෂා කළ මුල්ම අවස්ථාව මෙය නොවේ. MCC ප්රදානය සඳහා ලංකාව මින් පෙර දෙවරක්ම අයැදුම් කළේය. ඒ මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයා යටතේ ය. එහෙත් එදා එම ඉල්ලීම සලකා බැලෙන්නේ නැත.
සහශ්ර අභියෝගතා ප්රදානය (Millenium Challenge Corporation Grant)
සහශ්ර අභියෝගතා ප්රදානය (Millenium Challenge Corporation Grant) මෙතෙක් ලංකාවට ලැබී ඇති විශාලතම සංයුක්ත ප්රදානය යි. එය ණය මුදලක් නොවේ. ප්රදානයකි. වසර පහක් තුළදී ලැබෙන මුළු ප්රදානය ඇමෙරිකා ඩොලර් මිලියන 480කි. එම ප්රදානය අනුමත වන්නේ පසුගිය අප්රේල් 25 දාය. එය ලැබෙන්නේ රටේ සංවර්ධනයට ප්රධාන බාධාවක් ලෙස ශ්රී ලංකා රජය හා MCC ආයතනය විසින් හඳුනාගෙන ඇති ප්රවාහන යටිතල පහසුකම් වර්ධනය කරගැනීමට සහ දුර්වල ඉඩම් පරිපාලනය කාර්යක්ෂම කරගැනීම යන කාරණා දෙකටය.
MCC ආයතනය ගිවිසුම්ගත වීමට රාජ්යයක් තොරාගන්නේ අහම්බයකින් නොවේ. එය දීර්ඝ තරගකාරී තේරීම් ක්රියාවලියක ප්රතිඵලයකි. MCC ආයතනයේ අධ්යක්ෂ මණ්ඩලය විසින් ස්වාධීන සහ විනිවිදභාවයකින් යුතු ප්රතිපත්ති දර්ශක 20 ක් මත රටක ක්රියාකාරීත්වය පරීක්ෂා කරයි. ඔවුන් ගිවිසුම්ගත වීමට සුදුසු රාජ්යය තොරා ගන්නේ ප්රතිපත්ති කාර්ය සාධනය මත පදනම්වය. එහිදී තිරසාර සංවර්ධනයක් සහ දරිද්රතාව අවම කිරීම සඳහා එම රාජ්යයේ ප්රමුඛතාව හඳුනාගැනීම MCC ආයතනයට අවශ්ය වේ. එමෙන්ම අරමුදල ප්රදානය කළ පසු එය ක්රියාත්මක කිරීමේ සියලුම අංශ කළමනාකරණය සහ අධීක්ෂණය කිරීම සඳහා දේශීය වගවීමේ ආයතනයක් පිහිටුවයි. එම ආයතනය පිහිටුවන්නේ ශ්රී ලංකා රජය මඟිනි. එහි සේවය කරන්නේ ශ්රී ලාංකිකයන්ගෙන් සැදුම් ලත් සේවක මණ්ඩලයකි. ඔවුන් ව්යාපෘතියට අදාළ කටයුතු වෙනුවෙන් අමාත්යාංශ හා දෙපාර්තමේන්තු අතර සම්බන්ධීකරණය හා අන්තර් සම්බන්ධතා පවත්වාගැනීම සිදු කරයි. එම ආයතනය ශ්රී ලාංකික අධ්යක්ෂ මණ්ඩලයකින් සමන්විතය. එහි සංයුතිය රාජ්ය නිලධාරීන් 08 දෙනෙකුගෙන්ද, පෞද්ගලික අංශය සහ සිවිල් සමාජය නියෝජනය කරන පුද්ගලයන් 03 දෙනෙකුගෙන් ද සැකසෙනු ඇත.
ඇමෙරිකානු ඩොලර් 480ක එම ප්රදානය මෙරටට ලැබෙන්නේ මුලින් කී පරිදි ප්රවාහන යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය කිරීම හා රටේ විධිමත් ඉඩම් කළමනාකරණ ව්යාපෘතියක් ස්ථාපිත කිරීම සඳහාය. ප්රවාහන ව්යාපෘතිය වෙනුවෙන් වෙන් වන මුදල ඩොලර් මිලියන 350කි. ඉඩම් ව්යාපෘතිය වෙනුවෙන් වෙන් වන මුදල ඩොලර් මිලියන 67කි.
ප්රවාහන ව්යාපෘතිය බස්නාහිර, මධ්යම, සබරගමුව හා ඌව පළාත්වල නාගරික හා ග්රාමීය ප්රදේශවල ප්රවාහන පහසුකම් දෙයාකාරයකින් වැඩි දියුණු කිරීම ඉලක්ක කරගෙන ක්රියාත්මක වේ. ඒ සඳහා ඇස්තමේන්තු කර ඇති ඩොලර් මිලියන 350ක ආයෝජනයෙන් ඉදිරි වසර 20 දී ප්රමාණිත ආර්ථික ප්රතිලාභ අනුපාතය සියයට 19ක් වනු ඇත.
මෙහි පළමු අදියර කොළඹ හා තදාසන්න ප්රදේශවල මාර්ග තදබදය අඩු කිරීම ය. දෙවනුව මධ්යම පළාත සහ බස්නාහිර පළාතේ වරායත් වෙළෙඳපළත් අතර සම්බන්ධතා වැඩි දියුණු කරන මාර්ග පද්ධතිය සංවර්ධනය කිරීමය.
ප්රවාහන යටිතල පහසුකම් වර්ධනය කිරීම ප්රධාන කොටස් තුනක් යටතේ ක්රියාත්මක වේ.
ප්රවාහන ව්යාපෘතිය - 1 වැනි පියවර
ඩොලර් මිලියන 350න් ඩොලර් මිලියන 160ක් නවීන රථවාහන කළමනාකරණ පද්ධතියක් වෙනුවෙන් වෙන් වේ. මේ යටතේ කොළඹ හා තදාසන්න ප්රදේශ සම්බන්ධ කරන ප්රධාන මාර්ග 8ක ප්රවාහන කාර්යක්ෂමතාව උපරිම තලයට ගෙන ඒම සඳහා දැනට පවතින මාර්ග ජාලය භෞතිකව හා තාක්ෂණිකව වැඩි දියුණු කිරීම සිදු කරයි. ධාවනය වන රථවාහන පිළිබඳ එම අවස්ථාවේදීම දත්ත රැස් කිරීම හා විශ්ලේෂණය කළ හැකි සේ පද්ධතියක් ස්ථාපිත කර වැඩි දියුණු කිරීම, බස් ප්රමුඛ මංතීරු සඳහා නවීණ තාක්ෂණය හඳුන්වා දීම, අන්තර් සම්බන්ධිත රථවාහන ආලෝක සංඥා පද්ධතිය ක්රියාත්මක කිරීම, කොළඹ හා තදාසන්න ප්රදේශයේ කිලෝමීටර 205 ක දුරක් විහිදී ඇති මංසන්ධි 132ක් වැඩි දියුණු කිරීම සහ නවීකරණය කිරීම, පදික මාරු ස්ථාන පුළුල් කිරීම හා පදික වේදිකා වැඩිදියුණු කිරීම සිදු වේ. රථවාහන කළමනාකරණ මධ්යස්ථානයක් ස්ථාපිත කිරීමෙන් ඵලදායී රථවාහන කළමනාකරණ ක්රමවේදයක් ක්රියාත්මක කිරීම ද මින් අපේක්ෂා කෙරේ.
ප්රවාහන ව්යාපෘතිය - 2 වැනි පියවර
තවත් ඩොලර් මිලියන 50ක් වෙන් වන්නේ බස් ප්රවාහන සේවය නවීකරණය කිරීමටය. ස්වයංක්රීය ගාස්තු ගෙවීමේ පද්ධතියක් ස්ථාපිත කිරීම, පොදු ධාවන කාල සටහන් ක්රමයක් ක්රියාත්මක කිරීම, GPS තාක්ෂණය මඟින් බස්රථ අධීක්ෂණය කිරීම, කාන්තාවන්, අබාධිත වූවන්, වැඩිහිටියන් සහ අනෙකුත් අනතුරුවලට භාජනය විය හැකි කණ්ඩායම් සඳහා ආරක්ෂාව සහ බස් ප්රවේශය වැඩි දියුණු කිරීමට එම මුදලින් කොටසක් වෙන් වේ. අනෙක් කොටස වෙන් වන්නේ ලංගම සහ පෞද්ගලික බස්රථ මෙහෙයුම්කරුවන්ට නවීන බස් රථ මිලදී ගැනීම සඳහා අවශ්ය සහන මූල්ය ප්රතිපාදන සහාය ලබාදීම සඳහා ය. වඩා විශ්වාසදායී හා සුව පහසු පොදු ප්රවාහන සේවාවක් ලබාදීම ඉන් අපේක්ෂා කෙරේ.
ප්රවාහන ව්යාපෘතිය - 3 වැනි පියවර
ඉතිරි ඩොලර් මිලියන 140 වියදම් කරන්නේ මධ්යම වටරවුම් මාර්ග ජාල ව්යාපෘතිය වෙනුවෙනි. ඒ යටතේ ජාතික මහා මාර්ග පද්ධතියේ කිලෝ මීටර 131ක් නවීකරණය කෙරේ. සබරගමුව, ඌව, උතුරු මැද සහ මධ්යම පළාත් ආවරණය කරන එම මාර්ග ජාලය රටේ මධ්ය කලාපයේ ආර්ථික කටයුතු බස්නාහිර පළාතේ වරාය සහ වෙළෙඳපළ සමඟ සම්බන්ධ කිරීමට අදාළ පහසුකම් තීව්ර කරයි. මාර්ග නඩත්තුව හා ධාරිතාව ශක්තිමත් කිරීම, මාර්ග නඩත්තු අරමුදල සඳහා නව මූල්ය යාන්ත්රණයක් ඇති කිරීම, මාර්ග ආරක්ෂණ පියවර හඳුන්වා දීමත් ඊට සමගාමීව සිදු වේ. දරිද්රතාවයේ පතුලේ ජීවත් වන මේ රටේ පුරවැසියන් අති මහත් බහුතරය ජීවත් වෙන්නේ රටේ අභ්යන්තරයේය. ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදන නව ලෝකය වෙත රැගෙන යන එම ව්යාපෘතියෙන් විපුල ප්රයෝජන ලබන්නෝ ඔවුහුය.
ඉඩම් ව්යාපෘතිය වෙනුවෙන් වෙන් වන මුදල ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 67කි. මේ ආයෝජනයෙන් ඉදිරි වසර 20 තුළදී සියයට 30කට වඩා වැඩි ආර්ථික ප්රතිලාභ අනුපාතයක් රජය අපේක්ෂා කරයි. මේ ප්රදානය යෙදවෙන්නේ ශ්රී ලංකා රජය ආරම්භ කර ඇති ඉඩම් පිළිබඳ අවකාශීය දත්ත හා ඉඩම් හිමිකම් පිළිබඳ වැඩසටහන (බිම් සවිය) පුළුල් කර වැඩි දියුණු කිරීමටය.
වඩාත් ඵලදායී ලෙස යෙදවිය හැකි රජයේ ඉඩම් හඳුනාගැනීම, සහ රජය විසින් බදු පදනම මත ලබා දී ඇති ඉඩම්වල නිශ්චිත ආදායම ලබාගැනීම එම වැඩසටහනේ ප්රමුඛ අරමුණකි. එමඟින් ඔප්පු වාර්තා ඩිජිටල් කරනු ලැබේ. ඉන් ඉඩම්වල සුරක්ෂිතභාවය තහවුරු කෙරේ. කුඩා වතු හිමියන් , කාන්තාවන් සහ සමාගම් සඳහා ඉඩම් ගනුදෙනු කිරීමේ හැකියාව වැඩි දියුණු කරනු ලැබේ. එමගින් ඔප්පු ක්රමයේ සිට හිමිකම් ලියාපදිංචි කිරීමේ පද්ධතියට වන හානි, සොරකම්, අලාභ, අස්ථානගත වීම් නිසා සිදු වන හානි අවදානම අවම වේ. ඉඩම් ව්යාපෘතිය යටතේ ප්රමුඛව පෙළ ගැසෙන ක්රියාකාරකම් පහකි.
1 රජයේ ඉඩම් ලේඛනගත කිරීම
ව්යාපෘතිය මධ්යම, වයඹ, උතුරු මැද, හා නැඟෙනහිර පළාත්වල දිස්ත්රික්ක අටක් පුරා ක්රියාත්මක වේ. ඉඩම් කැබලි පිළිබඳ මූලික සිතියමක් (Parcel fabric map) නිර්මාණය කිරීම, එනම් ඉඩම් කැබලි පිළිබඳ මූලික කැඩැත්තර සිතියමක් සකස් කිරීම සහ රජයේ ඉඩම් තොරතුරු කළමනාකරණ පද්ධතයට එය ඇතුළත් කිරීම (e-State Land Information Management System – eSLMS) සිදු වේ. ඒ සඳහා ඩොලර් මිලියන 23.4 වෙන් වේ.
රජයේ ඉඩම් තොරතුරු කළමනාකරණ පද්ධතිය ( eSLMS) යනු තොරතුරු තාක්ෂණ පද්ධතියකි. එහි විවිධ රජයේ ආයතන වෙත පවරා දී ඇති රජයේ ඉඩම්වල සිතියම් සහ තොරතුරු ඇතුළත් වේ. එම පද්ධතිය මඟින් ඉඩම් කැබලි සඳහා වන අයැදුම්පත් සහ රජය විසින් දැනටමත් බදු පදනම යටතේ ලබාදී ඇති රජයේ ඉඩම් පිළිබඳ තොරතුරු ලබාගත හැකිය.
2 රජයේ තක්සේරු දෙපාර්තමේන්තුවේ ධාරිතාව වැඩි දියුණු කිරීම
පරිගණක තක්සේරුකරණ පද්ධතියක් හඳුන්වා දීමෙන් රාජ්ය හා පෞද්ගලික ඉඩම්වල තක්සේරු කටයුතු කාර්යක්ෂම කිරීම සඳහා වෙන් කරන මුදල ඩොලර් මිලියන 6.5කි. රජයේ තක්සේරු දෙපාර්තමේන්තුව ශක්තිමත් කිරීම සඳහා රජය ගන්නා උත්සාහයට ඉන් විශිෂ්ට ප්රායෝගික පදනමක් නිර්මාණය වේ.
3 ඉඩම් වාර්තා ඩිජිටල්ගත කිරීම
රෙජිස්ටාර් ජනරාල් දෙපාර්තමේන්තුවේ පවතින ඉඩම් හිමිකම් වාර්තා ඩිජිටල්කරණය කිරීම හා ඒවා රජයේ ඉඩම් තොරතුරු කළමනාකරණ පද්ධතිය (eSLIMS) සමඟ සම්බන්ධ කිරීමෙන් ඉඩම් සිදු වේ. ව්යාපෘතියට ඇස්තමේන්තුගත මුදල ඩොලර් මිලියන 11.4 ලබා දේ.
4 දේපළ ඔප්පු හිමිකම් සහතික බවට පරිවර්තනය කිරීම
ඔප්පු ක්රමයේ සිට හිමිකම් ලියාපදිංචි කිරීමේ ක්රමයට දේපළ හැරවීමේ ක්රියාවලියේදී රජයේ බිම්සවිය වැඩසටහන පුළුල් කිරීමට සහාය ලබාදීමෙන් සියලුම ඉඩම් හිමියන්ගේ දේපළ අයිතිය තහවුරු කිරීමේ ක්රියාවලිය කාර්යක්ෂම කිරීමට කටයුතු කෙරේ. ඒ සඳහා වෙන් කරන මුදල ඩොලර් මිලියන 19.3 කි.
රජයේ ඉඩම් පරිපාලන කටයුතු වැඩිදියුණු කිරීමේ පියවර සඳහා, එනම් ඉඩම් ප්රතිපත්ති, පරිසර සහ නෛතික රාමුව වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා පර්යේෂණ කටයුතුවලට සහාය දැක්වීම මේ ආයතනයෙන් සිදු වේ. වෙන් කරන මුදල ඩොලර් මියන 6.7කි.
බදු සහ වෙනත් අරමුණු සඳහා දේපළ තක්සේරු කිරීම වේගවත් කරන ඉඩම් තක්සේරු කිරීමේ ක්රියාවලිය රජය මේ වන විට සකස් කරමින් සිටී. දේපළ හිමිකරුවන් සහ ගැනුම්කරුවන් විසින් ඉඩම් ගනුදෙනු සම්පූර්ණ කිරීම වඩාත් සරල කිරීම සහ වඩාත් සුරක්ෂිත කිරීමට ඩිජිටල් කරන ලද ඉඩම් තොරතුරු රජයේ ඉඩම් තොරතුරු පද්ධතියේ (eLand) ඇතුළත් වේ. බිම්සවිය වැඩසටහන මඟින් පෞද්ගලික ඉඩම් වඩාත් සුරක්ෂිත හිමිකම් ලියාපදිංචි කිරීමේ පද්ධතියක් බවට පත් කරයි. එසේ නමුත් මූල්ය සම්පත් හා තාක්ෂණික සම්පත් ප්රමාණවත් නොවීම නිසා එම සියලු උත්සාහයන් වරින් වර හා නිසි සම්බන්ධීකරණයකින් තොරව ක්රියාත්මක විය. එම ව්යාපෘතිය විධිමත්ව ප්රායෝගික කිරීම සඳහා දැන් විශිෂ්ට අවකාශයක් නිර්මාණය වී ඇත.
උක්ත ව්යාපෘති දෙකෙන් මේ රටේ ජනගහනයෙන් සියයට 54ක් ඍජු ප්රතිලාභ ලබති. සංවාදයට ලක් කර වෙනස් කරගත යුතු කරුණු වේ නම් ඒ ව්යාපෘතිය ක්රියාත්මක කිරීමේ ක්රමවේදය පිළිබඳය. ඒ සඳහා ඕනෑවටත් වඩා ප්රජාතාන්ත්රික අවකාශයක් නිර්මාණය වී ඇත. මෙවන් ව්යාපෘතියක විපුලත්වය පිළිබඳ දැනුවත්, එහි ප්රතිලාභ අපේක්ෂා කළ දේශපාලකයෙකු ලෙස මහින්ද රාජපක්ෂ විපක්ෂ නායකවරයා මේ වන තුරුත් මේ ගිවිසුමට එරෙහි වී නැත. ජනාධිපති අපේක්ෂකවරුන් අතරින් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය පිළිබඳ අතිශය සංවේදී අපේක්ෂකයා වන ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සිය මැතිවරණයේ මේ පිළිබඳ ඍජු සංවාදයක් ගොඩ නැඟුවේ නැත.