මහ කුඹලා හෙවත් අජිත් මොහාන් පෙරේරා යනු, එක් සමාජ කොටසකට පමණක් කොටු වූ ලංකාවේ මැටි කර්මාන්තය වෙනම තලයකට ගෙනා මනුස්සයෙකි.
මහ කුඹලාගෙන් ගත හැකි පළමු පාඩම නම් ගොඩ යනවා නම්, මැටිවලින් වුණත් ඕනෑ තරම් අවස්ථා තිබෙන බව ය. තමන්ට අවශ්‍ය දැනුම 
කොහෙන් හෝ හොයාගෙන තමන්ගේ රටේ පැරැණි කර්මාන්තයක් ජාත්‍යන්තර මට්ටමට රැගෙන ගිය ඔහු, ඒ ‘ගේම’ ගහපු විදිය ම ආදර්ශයකි. එපමණක් නොව දුප්පත් කර්මාන්තයක් යැයි අපේ රටේ හංවඩු ගසා තිබෙන කුඹල් කර්මාන්තයෙන් ඉපැයිය හැකි නව මංපෙත් කියා දෙන්නකි.
මේ ඔහුගේ කතාවයි
ඇයි ඔබට ‘මහ කුඹලා’ කියන්නේ…
මම නිර්මාණකරුවෙක්, සිහින දකින්නෙක් සහ සංකල්ප ගොඩනඟන්නෙක්. ඒ සිහින, ඒ සංකල්ප හැමතැනම සිටුවා වවාගෙන ඒවා ප්‍රාග්ධනය කර යථාර්ථයක් බවට පත් කිරීමයි මගේ විශේෂත්වය. මේ ජයග්‍රහණ එහි ප්‍රතිඵල.
මහ කුඹලා හෙවත් “Master Potter” කියන්නෙත් ලෝකයා මට දීපු නම. අනික, උපදින කොට අම්මලා තාත්තලා දාපු නමට අමතරව ජීවත් වන රටේ ජනතාව විසිනුත් නමක් දෙනවා නම් ඒක දෙමවුපියෝ දීපු නමටත් වඩා වටිනවා. මිනිස්සු එහෙම නමක් නිකම්ම දෙන්නේ නැහැ. ඒකට විශේෂ හේතුවක් තිබෙන්නට ඕනේ.
ඇත්තටම මොකක්ද ඒ හේතුව…
ඒ හේතුව මම මැටි කර්මාන්තයේ හිඳීම ම නෙවෙයි. මේ රටේ මැටි හා කුඹල් කර්මාන්තයේ මහා පරිමාණයෙන් යෙදෙන නිසාත් නෙවෙයි. එහෙම නම් ටයිල් සහ පිඟන් කර්මාන්තශාලා කරන අය ඕනෑ තරම් ඉන්නවා. හැබැයි ඒවායේ මහ කුඹලෙක් නැහැ. ඒ නම මට හැදෙන්නේ ඒ වෘත්තියට ලෝකයේ තිබෙන පිළිගැනීම එකතු කරලා, ඒ වෘත්තිය හරහා මම රට වෙනුවෙන් කළ මැදිහත් වීම හේතුවෙන්.
මොකද, ලංකාවේ ගොඩ යන්න නම් එක්කෝ ඩොක්ටර් කෙනෙක් ලෝයර් කෙනෙක් වෙන්න ඕනේ. නැත්නම් රට යන්න ඕනේ කියලා මතයක් තියෙනවා. නමුත් මම, ගොඩ යන එකාට මැටිත් ඇති කියලා පෙන්නපු මනුස්සයෙක්.
කුඹල් කර්මාන්තයට ඔය කියන තරම් පිළිගැනීමක් ලෝකේ තිබෙනවාද…
ඉන්දියාවේ මැටි නිර්මාණකරුවා ‘ප්‍රජාපති’. පිටරටදී Potter. ලංකාවේදී මැටිවලින් මොනවා හරි කරන හැමෝම කුඹල්ලු. අපේ රටේ කුඹල්ලු 
බොහෝ වෙලාවට හදන්නේ වළං, කර මූඩි, කළගෙඩි, ගුරුලේත්තු වගේ කිහිපයක් විතරයි. නමුත් ලෝකේ කාර්මික විප්ලවයට අවුරුදු දහස් ගණනකට එපිට පටන් අතිශය නිර්මාණශීලී සුන්දර මැටි කර්මාන්තයක් තිබුණා.
Studio Ceramics කියන්නේ ලෝකයේ තිබෙන, දාර්ශනිකයන් බඳු මිනිසුන් නිර්මාණකරුවන් වූ, එකකින් එකක් පමණක් බිහිවන, අතිශය ඉහළ මිලක් සහිත නිදහස් ආරේ කුඹල් කර්මාන්තයක්. මම යෙදී ඉන්නේ ඒ සුවිශේෂී කුඹල් කර්මාන්තයේ. අපේ රටට එන සුද්දන්ටත් මම ඒ දේ උගන්වනවා. එය අත්විඳි විදේශිකයන් නැවත නැවතත් ලංකාවට පැමිණි විට අපේ උඩවලවේ හෝටලයට පැමිණෙනවා. Craft Tourism කියන්නේ ලෝකයේ පිළිගත් සංචාරක ආකර්ෂණයක්. මං එය අපේ රටේ සංචාරක කර්මාන්තයට හඳුන්වා දී තිබෙනවා.
ඔබ පාරම්පරික කුඹලෙක් ද…
කිසිසේත් නැහැ. ළමයෙක් හැටියට මා තුළ තිබුණු චිත්‍ර කර්මය ගෑවුණු යම් කුසලතාවක් නිසා මේ ගමන ආවා. හැබැයි මගේ පළමු රස්සාව බේකරියක වුණා නම් අද මම හොඳ බක්කරේ කෙනෙක්. ගරාජ් එකකට ගියා නම් මම අද හොඳ ගරාජ් බාස් කෙනෙක්. වැටුණු තැන හොඳින් පැළ වෙන්න මට පුළුවන්. ඒක මේ මිහිතලයේ සෑම මනුෂ්‍යයකුටම සොබා දහමින් ලැබෙන Survival Technique එකක්. ඒ කියන්නේ පැවැත්ම සඳහා ලැබෙන යම් තාක්ෂණික කුසලතාවක්. එය හඳුනා ගැනීමයි වැදගත්. අනෙක් මිනිස්සුත් මං වගේ නොවෙන්න හේතුව තමයි මේ රටේ අධ්‍යාපන පද්ධතියෙන් ඒ හැකියාව අයින් කර තිබීම. ඒ කියන්නේ Power of Intuition, නැත්නම් බුද්ධියේ බලය. මේක දශක කිහිපයක් තිස්සේ අධ්‍යාපනයෙන් කපා දාලා තිබෙන දෙයක්. මම අධ්‍යාපනයට එතරම් උනන්දුවක් දක්වපු නැති නිසා මම ඒ දේ යළි උකහා ගත්තා. සම්ප්‍රදායික ක්‍රමයෙන් බැහැරව හිතන්න පුරුදු වුණා.
මේ රටේ මැටි කර්මාන්තයේ යෙදෙන බහුතරය දුප්පතුන් වෙද්දී, ඔබ විතරක් පොහොසත් වුණේ කොහොමද…
කුඹල් කර්මාන්තය කියන්නේ ලංකාවේ කෘෂිකර්මාන්තයට පමණක් දෙවැනි ව තිබූ විශාලම කර්මාන්තයක්. එය වෘත්තීය කර ගත් පාරම්පරික ජනතාවක් ගම්මාන පිටින් ජීවත් වනවා. ඔවුන් වෙනම කුලකයකට සීමා කරලා. කර්මාන්තයෙන්, සිතුවිලිවලින් පරිණාමය නොවූ ජනතාවකගේ තත්ත්වයට ඇද වැටිලා. ඒ නිසා ම ඉතා අසරණ දුගී දුප්පත් තැනකට තල්ලු වෙලා. මේ කර්මාන්තයට එහෙම වෙන්න බලපෑ ලොකුම හේතුව තමයි මේකෙ තිබෙන දේශපාලනික විනාශය. රටක අධ්‍යාපනය බැඳී තිබෙන්නේ දේශපාලනික තීන්දු තීරණ මත. රටක් බංකොලොත් වෙලා ආර්ථික පරිහානියට පත් වෙන්න බරපතළම බලපෑම් ඇති කරන්නේ දේශපාලනය. ලංකාවේ කුඹල්කරුවන් පරිණාමය නොවී දුප්පතුන් ලෙසම ජීවත් වෙන්නට හේතු ලෙස මේ ක්‍රමය ඉතා දැඩිව බලපා තිබෙනවා.
මම කුඹල් කර්මාන්තය තුළ මගේම ක්‍රමයක් අත්හදා බලපු කෙනෙක්. සම්ප්‍රදාය කඩාගෙන ඉදිරියට ගිය කෙනෙක්. ඔබ දන්නවද, මගේ කුඹල් කර්මාන්තයේ හැදෙන මිල අධික පිඟන් කෝප්ප බොහෝ තරු හෝටල් මිලට ගන්නවා. ඊළඟ වසර කිහිපය තුළ, කාර්මික විප්ලවයට කලින් තිබුණා වගේ ගෘහාශ්‍රිත ස්ටුඩියෝ සෙරමික් ගම්මානයක් හදලා, සියලුම සංචාරක හෝටල්වලට ඕනෙ කරන කෝප්ප පිඟන් ඒ ගම්මානයේ හදන එක මගේ සිහිනයක්. මං දැන් තරුණ ප්‍රජාවට කතාකරන්න කැමැතිත් ඒ ව්‍යවසායකත්වය ගැන.
මේ රටේ තරුණ ප්‍රජාව, තියෙන විදියට කාලා බීලා හිටියම ඇති! යි කියන සිතිවිල්ල ප්‍රතික්ෂේප කරන්නට ඕනේ. නැත්නම් ඔබට ලැබෙන්නේ ළිං මැඩි ජීවිතයක්. මම හුඟක් හීන දැක්කා. ඒ හීනවලට වැඩ කළා. සම්ප්‍රදායෙන් පිට වැඩ කළා. අදටත් මං දවසට පැය 20ක් වැඩ කරනවා. ව්‍යාපාරය තව තවත් දැවැන්ත කරන්න වෙහෙසෙනවාට වඩා මහ විශාල ආත්ම තෘප්තියක් ඒ සිතිවිලි ඔවුන් සමඟ බෙදා ගැනීම තුළ මං අත්විඳිනවා.
කොහේද ඔබේ ගම් පළාත…
මං ඉපදුණේ නුගේගොඩ පැඟිරිවත්තේ. මං උපදිනකොට මගේ අම්මට තාත්තට තමන්ගේම කියලා ගෙයක් දොරක් වත් තිබුණේ නැහැ. අපි හිටියේ සිංහල උළු හෙවිල්ලපු පොඩි කුලී ගේක. ඒ කාලේ තාත්තා රක්ෂණ සංස්ථාවේ වැඩ කළේ. අම්මා අපිව බලා කියා ගත්තා.
පසුකාලීනව තාත්තා වැඩිපුර දේශපාලනයට යොමු වුණා. සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක ආණ්ඩුවේ හිටපු කථානායක ගේ පුද්ගලික ලේකම් විදියට වැඩ කළා. ඒ වුණත් අවුරුදු දෙකකට සැරයක් අයිතිකාරයෝගේ ඉල්ලුවාම කුලී ගෙවල් මාරු වුණා. හැම වෙලාවෙම ඒ යන තැනට කිට්ටු ඉස්කෝලෙට තමයි අපිට යන්න වුණේ. ඒ නිසා මම ගිය ඉස්කෝල ගණන මටවත් මතක නෑ. කොහොම හරි මගේ පාසල් ජීවිතය අවසන් වුණේ කෝට්ටේ ආනන්ද ශාස්ත්‍රාලයෙන්. අපිට ම කියලා තාත්තා ගෙයක් ගත්තේ අපි හුඟාක් ලොකු වුණාට පස්සේ.
ඔබේ ජීවිතයට ලොකුම බලපෑමක් කළ පුද්ගලයා කවුද…
තාත්තා. එයාගේ නොසෙල්වෙන ප්‍රතිපත්ති මගේ ජීවිතයට ලොකු බලපෑමක් ඇති කළා. අපේ පවුලේ කොල්ලෝ පහයි. එක කෙල්ලයි. මම තුන්වැනියා. ගෙදර තිබුණේ තාත්තගේ බලය. විනය අංක එක. කොහේ කරක් ගැහුවත් අපි හයට කලින්ගෙදර ආ යුතුයි. හැබැයි අම්මවත් තාත්තවත් අපිට ඉගෙන ගන්න බල කළේ නැහැ. එක දෙයක් කිව්වා.
‘උඹලා එස්.එස්.සී. පාස් වුණොත් විතරක් මට රස්සා හොයලා දෙන්න කියපල්ලා. එහෙම නැත්නම් මගෙන් රස්සාවල් ඉල්ලන්න එපා… ‘තාත්තට දේශපාලන හයිය තිබුණා. ඒත් කිසිම වෙලාවක වාසි ගත්තේ නැහැ. ඇත්තටම ඒ යුගයේ මිනිස්සු දේශපාලනයෙන් හරිහම්බ කරපු අය නෙවෙයි. මගේ තාත්තත් එහෙම කෙනෙක්.
පුංචි කාලේ ඔබ දක්ෂයෙක් ද…
ගණන් හැදිලි, පාඩම් කිරිලි සහ ගුරුවරු කියන දේ අහගෙන ඉන්න ඕනේ කියන සාම්ප්‍රදායික අධ්‍යාපනය මම එහෙම පිටින්ම අත්හැර දැම්මා. සාමාන්‍ය පෙළ කරද්දිත් මම දැනගෙන ඉන්න ඇත්තේ දෙවරක්, පස් වරක් සහ දහවරක් චක්කරේ විතරයි. මම හැමදාම ගණන් හැදුවේ යාළුවන්ගේ පොත් බලාගෙන. විභාගෙට කියලා කවදාවත් පාඩම් කළේ නැහැ.
එහෙමයි කියලා මම කවදාවත් ගුරුවරුන්ගෙන් ගුටි කාලා නැහැ. කළු ලෑල්ලේ චිත්‍රයක් ඇඳගන්න ඕනෙ වුණත්, බාහිර වැඩවලදීත් ගුරුවරු හෙව්වේ මාව.
ඔබ දන්නවද මම සාමාන්‍ය පෙළ විභාගයේ ගණන් ප්‍රශ්න පත්තරේට මුළු කොළේ පුරාම ලිව්වේ ඉතිපිසෝ ගාථාව. අම්මා උගන්නපු ගාථාවලින් මට මතක තිබ්බෙත් එච්චරයි. වෙලාව ඉවර වෙනකල්ම මම කොළේ පුරා ගාථාව නැවත නැවත ලිව්වා. විභාග ඉවර වුණාම කොළේ බාර දීලා ගෙදර ගියා. සාමාන්‍ය පෙළ දී මම පාස්වෙලා තිබ්බේ චිත්‍ර ඇතුළු වැඩ දෙක තුනක් විතරයි.
හැබැයි මම එක දෙයක් කළා. ගුරුවරියන් කළු ලෑල්ලේ අකුරු ලිය ලියා, ගණන් හද හදා උගන්වද් දී මම ඒ ගුරුවරියන්ගේ හැඩතල දිහා බොහොම ආසාවෙන් බලා හිටියා. මට ඒ රූපවල පෙනුණේ ලාලිත්‍යය. අපූරු හැඩතල. අද මං කල්පනා කරද්දී හිතනවා, ලොකු දේවල් නොතේරෙන පොඩි ළමයෙක් වුණත් එදා ඒ හැඩතල මං රස විඳලා නේද කියන එක. කෝප්පයක් අතට ගත්තත් මට පෙනුණේ මේක මීට වඩා වෙනස් විදියකට හදන්න පුළුවන් නේද කියන එක. ජීවී අජීවී හැම දෙයක් තුළින්ම මම හැඩතල හෙව්වා. මං හිතන්නේ ඒකම තමයි මගේ දක්ෂතාව. සාම්ප්‍රදායික අධ්‍යාපනය කියන දේ ඉගෙන නොගත් එකෙන්ම තමයි මං මගේ ජීවිතය හොයා ගත්තේ.
සාමාන්‍ය පෙළ අසමත් වීම ඔබේ ජීවිතයේ කඩා වැටීමක් වුණේ නැද්ද…
විභාග පාස් නොවී රස්සාවල් ඉල්ලන්න එපා කියලා තාත්තා කියලා තිබුණු නිසා තාත්තා මට උදව් කළේ නැහැ. තාත්තට තිබුණේ හොල්ලන්න බැරි ප්‍රතිපත්ති. ඒ නිසා මං තාත්තා ගැන බලාපොරොත්තු තියා ගත්තෙත් නැහැ. ඉතින් මම තාත්තාගේ යාළුවෙකුට රස්සාවක් හොයලා දෙන්න කිව්වා. පිළියන්දල පිඟන් සංස්ථාවේ කොන්ත්‍රාත් පදනම මත බඳවා ගන්නා නුපුහුණු කම්කරුවෙක් විදියට එයා මට රස්සාවක් හොයා දුන්නා. මට කිසිම අධ්‍යාපන සහතිකයක් නැහැ. හැබැයි අර තාත්තගේ පුතා කියලා දන්නවා. ඒ හින්දා පොඩි සැලකීමක් තිබුණා. රුපියල් හයයි දවසේ පඩිය. සෙරමික් බඩුවල චිත්‍ර අඳින්නයි මට තිබුණේ. චිත්‍ර අඳින්න තිබුණු කැමැත්ත නිසා මම ඒ රස්සාව බොහොම ආසාවෙන් කළා. හුඟක් අංශවල වැඩ ඉගෙන ගත්තා. මං මගේ විශ්වවිද්‍යාලය කර ගත්තේ පිඟන් සංස්ථාව. අනේ! ඒ වටිනා පිඟන් සංස්ථාව අද නැහැ,
ඔය ඔක්කෝම අතරේ මගේ ඔළුවේ කැකෑරෙන දෙයක් තිබුණා. මට හැම වෙලාවෙම ඕන වුණේ පවතින දේට වඩා වෙනස් යමක් කරන්න. අපේ රටේ වළං කර්මාන්තයට එහා දෙයක් වෙන්නේ නැති නිසා ලෝකයේ කුඹල් කර්මාන්තයට තියෙන තැන ගැන දැනගන්න මට ලොකු වුවමනාවක් තිබුණා. ඉතින් ඔය කාලේ මම අමෙරිකන් සෙන්ටර් එකට ගියා. බ්‍රිතාන්‍ය කවුන්සිලයට බැඳුණා. ලෝක කුඹල් කර්මාන්තයට අදාළ පතපොත කියෙව්වා. ඒවායේ ඉංග්‍රීසි වචන අමාරු නිසා සමහර දේවල් මම වටහා ගත්තේ පින්තූරවලින් . ලෝකයේ Studio Ceramics කියලා අතිශය නිර්මාණශීලී සංකල්පයක් තිබෙන බව මම දැනගන්නේ ඒ ඉංග්‍රීසි පත පොතෙන්.
මොකක්ද Studio Ceramics කියන්නේ…
කුඹල්කරුවෙක් නිකන්ම පිඟන් කෝප්ප හදන එක Studio Ceramics නෙවෙයි. එයා ලෝකයේ දකින හැඩ, යම් යම් හැඩතල සහ වර්ණ එයාටම ආවේණික විදියට නිර්මාණශීලී නිර්මාණ බවට පත්කරනවා. ඒ ආර්ටිස්ට් අතින් එක වගේ නිර්මාණ දෙකක් බිහිවන්නේ නැහැ. අපේ වගේ රටවලට ඒ නිර්මාණ මිල අධික දෙයක්. ලෝකයේ මේ Studio Ceramics කලාවේ යෙදුණේ දාර්ශනිකයන් වැනි කලාකරුවන්. අතිශය විශිෂ්ට කලාවක් නිසා එහි සීමා මායිමක් නැහැ. ඒ කලාව උපදින්නේ සිතුවිලිත් එක්ක. ඒ නිසාම ලෝකයේ විශාල ගෞරවයක් සහ පිළිගැනීමක් Studio Ceramics කලාවට තිබෙනවා. වෙලාවකට එය භාවනාවක්. මේ ගැන හොයන්න හොයන්න මගේ ඔළුව වැඩ කළේ ම Studio Ceramics ගැන.
ඒත් ඉතින් ඔබ පිඟන් සංස්ථාවේ සේවකයෙක් නේ…
ඇත්ත. දවසේ පඩිය රුපියල් හයයි. ඉතින් ආසාව තිබුණත් මැටි පුච්චන උදුන්, යන්ත්‍රෝපකරණ අරන් කරන්න පුළුවන් වැඩකුත් නෙවෙයි. මම අපේ මැනේජර්ව හම්බ වෙලා කිව්වා, ලෝකෙ Studio Ceramics කියලා දෙයක් තිබෙනවා. හැමදාම මේ වැසිකිළි පෝච්චියි පිඟනුයි විතරක් හද හදා ඉන්නේ නැතුව අපිත් Studio Ceramics නිර්මාණ කරන්න ගමු කියලා. එයා මට කිව්වා, ‘ඔය මඟුල් කරන්න ඕනේ නැහැ. මේකෙ වැසිකිළි පෝච්චියි පිඟනුයි හැදුවම හොඳටම ඇති…’ කියලා. ඒ කිව්වේ, මේ රටේ බහුතර මිනිස්සුන්ට කන්න පිඟානකුයි, ඊළඟ වැඩේ කරන්න පෝච්චියකුයි තිබුණාම ඇතියි කියන එකයි.
ඒත් මම එහෙම හිතන්න කැමැති වුණේ නැහැ. මම සාමාන්‍යාධිකාරීවරයා මුණගැහුණා. කතාව අහගෙන ඉඳලා එයා මාව මීගමුව කර්මාන්ත ශාලාවට යැව්වා. මං එහෙ Studio Ceramics පටන් ගත්තා. පිඟන් සංස්ථා ඉතිහාසයේ පළමු වතාවට අපි Studio Ceramics නිර්මාණ ප්‍රදර්ශනයක් තැබුවා. කොළඹ සල්ලිකාර නෝනලා මහත්තුරු ඒ නිර්මාණ සියල්ල මිල දී ගත්තා. ඇත්තටම මේ කර්මාන්තය පිළිබඳ ඒ වෙනකොටත් දැනගෙන හිටියේ ලෝකයේ ඉහළ පැලැන්තිය. අපේ රටෙත් ඉහළ පැලැන්තියේ උදවිය මේ දේවල් කීය දීලා හරි මිල දී ගත්තා. ඊට පස්සේ මං පුද්ගලිකව මගේ දෙවැනි ප්‍රදර්ශනයක් තැබුවා. ඒ තමයි මගේ හැරවුම් ලක්ෂ්‍යය.
මොකද වුණේ…
ඒ වෙලාවේ NDB බැංකුවේ හිටපු සාමාන්‍යාධිකාරී වසන්ත වික්‍රමසිංහ මහත්මයා ඒ ප්‍රදර්ශනය බලන්න ආවා. ඔහු තමයි මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ මහත්තයාගේ ලොකු පුතා. ආපහු යනකොට මට කිව්වා බැංකුවට ඇවිත් හමුවෙන්න කියලා. මං හිටියේ ණයක් ගන්න වුවමනාවෙන්. හැබැයි ඔය ගණන් හිලව් හදාගෙන ප්‍රොජෙක්ට් රිපෝට් ලියන්න බැරි බව මං ඔහුට කිව්වා. ඒ වැඩේ ඔහු නිලධාරීන්ට පැවරුවා. මට තිබුණේ අත්සන් කරන්න විතරයි. රුපියල් පන්ලක්ෂ ගාණක මං ණයක් ගත්තා. මගේ බිරිඳ චින්තාගේ පොඩි ඉඩමක් ඇපයට තැබුවා. එංගලන්තයෙන් විදුලි පෝරනුවක් සහ මැටි අඹරන මෙවලම් ගෙනාවා. පිඟන් සංස්ථාවෙනුත් අයින් වුණා. අර පොඩි ඉඩමේ පොල් අතු මඩුවක මේ ටික හයි කරලා වැඩේ පටන් ගත්තා. එතැනින් තමයි මගේ ජීවිතේ අලුත් යුගය උදා වෙන්නේ. ඔය කාලෙම තමයි මම අමෙරිකාවෙ ගිහින් ලෝකයේ කුඹල් කර්මාන්තය ඉගෙන ගන්නේ. කාලයක් යනකොට ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගැනත් මට ආසාවක් ඇති වුණා. ඒ වුණාට ඒකට ලොකු අධ්‍යාපනයක් තිබෙන්නට ඕනේ. බලපත්‍රයක් ඕනේ. ඉතින් මං මගේ දුවව ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පිනියක් කළා. එයා විවාහ වුණෙත් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියෙක් එක්ක. ඒකෙන් මගේ කලාවට තවත් වටිනාකම් දෙකක් එකතු වුණා.
ඔබේ බිරිඳ ගැනත් කියන්න…
ඉස්සර වෙලාම මං කෙල්ලෙක්ට ආදරය කරද්දී මට වයස 14යි. එයාට 13යි. එයා නුගේගොඩ සමුද්‍ර දේවි බාලිකාවේ කෙල්ලක්. ඒ කාලේ මං වැඩිය ඉස්කෝලේ යන්න කැමැතිත් නැහැ. කරන්න ලොකු දේකුත් නැහැ. කාලේ ගෙවන්න ලැබුණු හොඳම ප්‍රොජෙක්ට් එක තමයි කෙල්ලෙක් යාළු කරගන්න එක. ඒකෙන් මට යම් සතුටක් උත්තේජනයක් ලැබුණා. හැබැයි අවුරුදු 14 දී යාළු කරගත් ඒ කෙල්ලව ම මං කසාද බැන්දා. දරු දෙන්නෙක් හැදුවා. එයා දරුවො හදා වඩාගෙන උගන්වද්දී, මං නිදහසේ කර්මාන්තයක් හැදුවා. හම්බ කරපු හැමදේම ඉතිරි කළේ එයා. ඒ අරපිරිමැස්ම කොච්චරද කියනවා නම් මටවත් ආයේ හදිසියකට ගන්නවා බොරු. බහිරවයට දැම්මා වගේ තමයි. ඒ වුණාට මේ ගමනේ මගේ ශක්තිය තමයි ඈ.
ඇයි ඔබ විශ්වවිද්‍යාල දේශනවලටත් කොට කලිසමෙන් යන්නේ…
මේ මං කාලයක් තිස්සේ අඳින ඇඳුම. කොට කලිසම සහ ටී ෂර්ට් එක මගේ අනන්‍යතාව. සල්ලි තිබුණු පලියට ෂෝටක් ගහන් කැම්පස් එකකට යන්න බැහැ. ඒකට සන්නාමයක් වෙලා ඉන්න ඕන. ජීවිතේට සල්ලි විතරක් මදි. ලංකාවේ කොයිතරම් ව්‍යාපාරිකයෝ හිටියත් මං වගේ මනුස්සයෙක් කැම්පස් එකකට ගෙන්වන තරමට විශේෂ වුණේ ඇඳුමේ ඉඳන් මනුස්සයකුගේ අනන්‍යතාවක් තිබෙන නිසා. පවතින ක්‍රමයට වඩා හිතන විදිය වෙනස් නිසා. ඒකම තමයි මගේ සාර්ථකත්වයේ රහසත්.
එතකොට ඔබ උඩවලවේටම වෙලා ඉන්නේ…
ඒ කාලේ මං හිතාගෙන හිටියේ ලොකු වුණාම දෙහිවල සත්තු වත්තේ මුරකාරයා වෙන්න. මොකද මං සත්තුන්ට ආදරේ නිසා. පස්සෙ කාලෙක උඩවලවේ අලි වැට අයිනේ පොඩි ඉඩමක් අරගෙන ගෙයක් හදා ගන්නවා, උදේ හවස අලි බල බලා ඉන්න. ඊළඟට, උඩවලවේ ගම්මානවල 200කට විතර රස්සා දෙන්න ව්‍යාපෘති හදලා, රුපියල් මිලියන 100ක් වියදම් කරලා ලොකු හෝටලයක් හදනවා. මොකද මට ඕනේ ඒ වන සත්තු අස්සේම රිංගා ගෙන ජීවත් වෙන්න.
අපේ Craft School හෙවත් Studio Ceramics පාසල, කලාගාරය, කර්මාන්තය මේ හැමදේම තිබෙන්නේ උඩවලවේ අපේ හෝටලයේ. ලෝකයේ කුඹල් කර්මාන්තයට කැමති වගේම, කිසිම අත්දැකීමක් නැති විදෙස් සංචාරකයින් අපේ Craft Tunnel හෝටලයට ඇවිත් මේ Studio Ceramics නැත්නම් Studio Pottery අත්දැකීම විඳගන්නවා. ඒ පරිසරය තමන්ට තමන් මුණගැහෙන තැනක්. භාවනාමය හැඟීමක් දෙන තැනක්.
දුෂ්මන්ත මායාදුන්නේ.
ඉනෝකා පෙරේරා බණ්ඩාර