සාහිත්‍යයේ නොබෙල් තෑග්ග දිනාගත් ප්‍රථම ආසියාතික නිර්මාණකාරිය

මේ වසරේ සාහිත්‍ය සඳහා වන නොබෙල් ත්‍යාගය දකුණු කොරියාවේ පනස් හතර වියැති ලේඛිකා හන් කාංග් (Han Kang) වෙත පිරිනමන්නට තීරණය කරනු ලැබ ඇත. ඒ සඳහා ප්‍රකාශයට පත් කැර ඇති කෙටි හේතු පාඨය මෙසේ ය:

ස්වීඩන් ඇකඩමිය ‘ශරීරය සහ ආත්මය අතර, ජීවත්ව සිටින අය සහ මළවුන් අතර සම්බන්ධතා පිළිබඳ විශිෂ්ට අවධිමත් බව’ සඳහා හන්ගේ කාර්යයට ප්‍රශංසා කළේ ය. හන් සිය ‘කාව්‍යමය හා පර්යේෂණාත්මක ශෛලිය තුළින් සමකාලීන ගද්‍යයේ නවෝත්පාදකයකු බවට පත්ව සිටින්නී ය.’ ඇකඩමිය වැඩිදුරටත් සඳහන් කරයි.

සාහිත්‍යය සඳහා වූ නොබෙල් කමිටුවේ සාමාජිකයකු වන ඇනා-කරින් පාම් පවසන්නේ හන්ගේ කෘති ගැන නොදන්නා පාඨකයන්, ඒවා පරිශීලනය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ඉල්ලා සටන් වැදුණු පෙළපාළිවල දී සිවිල් වැසියන් 100කට වැඩි පිරිසක් ඝාතනය වූ 1980 ග්වාන්ජු නැඟිටීම පිළිබිඹු කරන නවකතාව වන ‘මානව ක්‍රියා’ (2014) සමඟින් ඇරඹිය යුතු බවයි.

ඒ කෘතිය පෙන්නුම් කරන්නේ ‘ජීවත් වන්නන් සහ මළවුන් සැමවිටම එකට ගෙතී වෙළී ඇති ආකාරය සහ පරම්පරා ගණනාවක් පුරා ජනගහනය තුළ එබඳු කම්පන පවතින ආකාරයයි’.

එහෙත් හන්ගේ තීව්‍ර, ගීතමය ලිවීම මෙම ඓතිහාසික ප්‍රචණ්ඩත්වය හමුවේ අස්වැසිලිදායක ලෙස ක්‍රියා කරන බව පැවසූ පාම්, ‘ඇයගේ ඉතා මුදු මොළොක්, සුනිශ්චිත ගද්‍යය කුරිරු ඝෝෂාවට එරෙහි බලයක් බවට පත්ව ඇතැයි පැවසුවාය.

පවුලේ වතගොත

හන් කාංග් නො‍ෙබල් සාහිත්‍ය ත්‍යාගය දිනාගත් ප්‍රථම ආසියාතික නිර්මාණකාරිය වන අතර 1901 සිට ප්‍රදානය කරන ලද ත්‍යාගලාභීන් 117න් 18වැනි කාන්තාව වේ. පසුගිය 10දා ස්වීඩනයේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද මෙම ත්‍යාගය ස්වීඩන් ක්‍රෝනර් මිලියන 11 (ඩොලර් මිලියන 1) ක මූල්‍යමය වටිනාකමකින් යුක්ත ය.

හන්, නිර්මාණකරණයට එළැඹීම සහ කුසලතා ප්‍රකට කිරීම එක අතකින් පුදුමයට කාරණයක් ද නොවේ. මන්දයත් ඇය දකුණු කොරියාවේ ප්‍රකට නිර්මාණකරුවකු වන හන් සුඑං වොන්ගේ දියණිය වන හෙයිනි. එසේම ඇයගේ වැඩිමහල් සහෝදර හන් ඩොම් රිං සහ බාල සහෝදර හන් කාංග්-ඉන් යන දෙදෙනා ද නවකතාකරුවෝ වෙති.

1939 වසරේ උපත ලැබූ හන් සුඑං වොන් ලේඛකයකු ලෙස පුනර්භවය ලද්දේ 1968 වසරේ ය. 1972 වසරේ ඔහු ‘ප්‍රබන්ධ සහ සාහිත්‍යය’ නම් කවය ඇරැඹී ය. පසු කලෙක දකුණු කොරියාවේ ප්‍රසිද්ධියට පත් කිහිප දෙනෙක් ම ඒ කවයට ඇතුළත් වූහ.

තමාගේ වසර පනහකට අධික ලේඛක දිවිය පුරා ඔහු සිය ගම් පෙදෙසේ මුහුදු වෙරළ ආශ්‍රිත කතා සිය ගණනක් නිර්මාණය කැර ඇති බව සඳහන් ය.

ඔහු සහ ඔහුගේ දියණිය හන් යන දෙදෙනා ම එරට ප්‍රමුඛ සාහිත්‍ය සම්මානය වන ‘සි යැං සාහිත්‍ය ත්‍යාගය’ දිනා ඇත. එම සම්මානය ද ඇතුළුව ඔහු විසින් දිනා ගන්නා ලද දේශීය සාහිත්‍ය සම්මාන ගණන එකොළහකි. ඔහුගේ නමින් සාහිත්‍යයට එක් වැ ඇති නවකතා ගණන එකොළහක් වන අතර පැදි එකතු ගණන හතරකි.

කෙසේ වෙතත් සිය සාහිත්‍යකරණයට තම පියාගේ ඍජු බලපෑමක් වූ බව හෝ ආභාසයක් ලද බව, නොබෙල් ත්‍යාගය ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලැබීමෙන් අනතුරුව ෙනාබෙල් ත්‍යාගයේ (මාධ්‍ය අංශයේ) ජෙනී රයිඩ් සමඟ පැවැති කෙටි දුරකතන සංවාදයේ දී ඇය කීවේ නැත. ඒ සංවාදය මෙසේ ය:

ජෙනී රයිඩ් සමඟ පැවැති කෙටි දුරකතන සංවාදය

ජෙනී: ඉතින් ඔයා කිවුවා ඔයා පුතා එක්ක ඉන්නවා කියලා. මෙයට ඔහුගේ ප්‍රතිචාරය කුමක්ද?

හන්: මගේ පුතාත් පුදුම වුණා, ඒත් අපිට මේ ගැන කතා කරන්න වැඩි වෙලාවක් තිබුණේ නැහැ. අපි පුදුම වුණා, එච්චරයි.

ජෙනී: මම හිතෙන් මවා ගන්නවා එය. ඔයාට සාහිත්‍ය සඳහා නොබෙල් ත්‍යාගය ලැබීමෙන් ඔයා මොනවගේ දෙයක් ද තේරුම් ගත්තේ?

හන්: ඔව්. මා ගෞරවයට පාත්‍ර වනවා. ඒත් එක්කම ඔබලාගේ පිටුබලය, ත්‍යාගයේ දිරිගැන්වීම, මා අගය කරනවා ඇත්තෙන්ම.

ජෙනී: දකුණු කොරියාවෙන් නොබෙල් සාහිත්‍ය තෑග්ග මුලින් ම ලැබුණේ ඔයාට. කොහොමද ඒක දැනෙන්නේ?

හන්: ඔව්. මා හැදී වැඩුණේ පොත්වලින්, ඔයා දන්නවා ඇති, කුඩා කාලයේ සිටම මා හැදී වැඩුණේ කොරියානු භාෂාවෙන් පොත් සමඟින්, පරිවර්තන සමඟින්. ඒ නිසා මට කියන්න පුළුවන් මා හැදී වැඩුණේ කොරියානු සාහිත්‍යය සමඟයි, එය මට ඉතා සමීපයි කියා. ඒ නිසා මෙම ප්‍රවෘත්තිය කොරියානු සාහිත්‍ය පාඨකයන්ට, ලේඛකයන්ට සහ මගේ මිතුරන්ට, සතුටක් වනු ඇතැයි මා බලාපොරොත්තු වෙනවා.

ජෙනී: ඔබ සාහිත්‍ය පසුබිමකින් පැමිණි කෙනෙක් කියලා කිවුවා. ඔබේ ආශ්වාදයේ වැදගත්ම මූලාශ්‍රය වූ ලේඛකයන් කවුරුන්ද?

හන්: මට නම් මම කුඩා කාලයේ සිටම සියලුම ලේඛකයන් සාමූහිකයි. ඔවුන් ජීවිතයේ අරුත් සොයනවා. විටෙක ඔවුන් අතරමං වන අතර විටෙක අධිෂ්ඨානශීලීයි. ඔවුන්ගේ සියලු උත්සාහ වෙතින් සහ ඔවුන්ගේ සියලු ශක්තියෙන් මා ආභාසය ලැබුවා. ඒ නිසා මට විශේෂයෙන් නමක් තෝරා ගැනීම ඉතා අපහසුයි. ඇත්තටම මට එය දුෂ්කරයි.

ජෙනී: ස්වීඩන් ලේඛිකා ඇස්ට්‍රිඩ් ලින්ඩ්ග්‍රෙන් ඔබට ප්‍රබෝධක ආවේශයක් ලබා දුන් එක් මූලාශ්‍රයක් බව මා අසා තිබෙනවා?

හන්: ඔව්. මම පොඩි කාලේ එයාගේ Lionheart Brothers කියන පොතට ගොඩක් ආසයි. ඒ වගේම මම ඒ පොතට ආදරෙයි, එත් මගේ ළමා කාලයට ආභාසය ලබා දුන් එකම ලේඛිකාව ඇය බව මට නිශ්චිතව කියන්නට බෑ. Lionheart Brothers කියවූ විට, මිනිසුන් අරබයා හෝ ජීවිතය සහ මරණය පිළිබඳ හෝ මගේ ප්‍රශ්න සමඟ මට එය සම්බන්ධ කළ හැකි වුණා.

ජෙනී: ඔබේ කෘති අනාවරණය කැර ගන්නට යන කෙනකුට, එය ආරම්භ කරන්නට ය කියා ඔබ යෝජනා කරන්නේ කොතැනින්ද?

හන්: මගේ පොත් අතරින්? මම හිතන්නේ සෑම ලේඛකයෙක්ම ඔහුගේ හෝ ඇයගේ අලුත් ම කෘතියට කැමතියි. ඉතින් මගේ අලුත්ම පොත තමයි We Do Not Part’ ඒ පොත හොඳ ආරම්භයක් වනු ඇතැයි මා බලාපොරොත්තු වනවා. ඒ පොත සමඟ මානව ක්‍රියා කෙළින්ම සම්බන්ධ වනවා. ඊළඟට The Vegetarian. ඒක මට ගොඩක් පෞද්ගලික පොතක්. මන්ද එය ස්වයං අපදානයකට කිට්ටු වැඩක් නිසා. ඒ වගේම The Vegetarian තියෙනවා. නමුත් ආරම්භය We Do Not Part විය හැකි බවයි මට හැඟෙන්නේ’

ජෙනී: ජාත්‍යන්තර පාඨකයන් සඳහා, සමහර විට The Vegetarian වඩාත් ප්‍රසිද්ධයි. ඒ නවකතාව ඔබට වැදගත්. ඒ ගැන ඔබ පවසන්නේ කුමක්ද?

හන්: මට එය ලියන්නට වසර තුනක් ගතවුණා, ඒ් තුන් අවුරුද්ද යම් යම් හේතු නිසා මට දුෂ්කර කාලයක් වුණා. ඉතින් මං හිතන්නේ, මම මේ ප්‍රධාන චරිතයේ රූප, ඇය වටා සිටින මිනිසුන්, ගස්වල රූප සහ හිරු එළිය -සහ සෑම දෙයක්ම ඒ අවුරුදු තුන තුළ ඉතා සජීවීව සොයා ගන්නට වෙහෙසුණා.

ජෙනී: මම තව ටික වේලාවකින් මෙය අවසන් කරන්නම්. ඔයා නොබෙල් ත්‍යාගය ලැබීම දැන් සමරන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳව ඔයාට කිසියම් අදහසක් තියෙනවාද?

හන්: මේ ඇමතුම අවසන් වුණාට පසුව මම තේකක් බොන්න කැමතියි. මම මත්පැන් ගන්නේ නෑ. මම පුතා සමඟ තේ බොන්න යනවා, ඉතින් මම අද රෑ එය නිහඬව සමරනවා.

ජෙනී: හරිම හොඳයි. ඔව්. නැවතත් බොහෝ සුබ පැතුම්. ඔයාට බොහෝම ස්තූතියි.

1970 නොවැම්බර් 27දා, දකුණු කොරියාවේ ග්වාන්ජු හි උපත ලද හන් කාංග්ට පැටිවියේ දී ගෙවන්නට සිදුවූයේ අගහිඟකමින් පිරුණු ජීවිතයකි. නවකතාකරුවකු වන ඇගේ පියාට සරිලන ආදායමක් නොතිබීම ඊට හේතුවයි. එය දරුවකුට දරාගන්නට අපහසු තරමේ බරක් වූ බව පසු කලෙක ඇය පවසා තිබිණි. 1993 දී යොන්සෙයි විශ්වවිද්‍යාලයෙන් මූලික උපාධිය ලබා ගත් හන් 1998 දී අ‍ෙමරිකා එක්සත් ජනපදයේ අයෝවා විශ්වවිද්‍යාලට ඇතුළත්ව ලේඛකත්ව පාඨමාලාවක් හැදෑරුවාය.

නිර්මාණකරණයට පිළිපන්නේ මෙහෙමයි

නිර්මාණකාරියක් ලෙස ඇගේ ආගමනය 1993 දී, Winter in Seol නමින් ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය වූ පැදි පෙළ එළිදැක්වීමත් සමඟ සිදු විය. ඊළඟ වසරේ ඇය ‘ස්කාලට් ඇන්කර්’ නමැති කෙටිකතාව ජනගත කළාය. ඇගේ ප්‍රථම කෙටිකතා එකතුව ‘අ ලව් ඔෆ් ලියෝසු’ නමින් ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය වූ කෘතියයි. ඇගේ මුල්ම නවකතාව වනුයේ ‘කළු මුවා’ (1998)ය. 2000 වසරේ My Women’s Fruit නමින් ඉංග්‍රීසියට පසු කලක පරිවර්තනය වූ පොත සහ 2002 දී ‘ ඔබගේ සීතල අත්’ පාඨක ජනතාව වෙත ඉදිරිපත් කළාය. ඉන්පසු ඕ ටික කලක් නිහඬව පසුවූවාය.

උසස් අධ්‍යාපනය ලබන සමයේ කොරියාවේ නූතනවාදී කිවියර යි සැන්ගේ ” සියලු මනුෂ්‍යයන් ශාක විය යුතුයැයි මම අදහමි” යන ප්‍රකාශය ඇගේ සිතේ මහා බරක් ඇති කළ අතර ඇය එය නිතර මෙනෙහි කළාය. සිය රට ජපාන අධිරාජ්‍යයේ යටත් විජිතයක්ව පැවැති සමයේ ප්‍රචණ්ඩත්වයට එරෙහිවූ ආරක්ෂක ආස්ථානයක යටි පෙළ ඕ එහි දුටුවාය. The Vegetarian නමින් ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය වූ ඇගේ කෘතිය 2007 වසරේ ලියවුණේ ඒ මූල බීජය විකසනය කර ගනිමිනි.

ඇගේ නවකතා අතරින් මුලින්ම ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය වූයේ එයයි. එය 2016 වසරේ අන්තර්ජාතික බුකර් ත්‍යාගය දිනාගත්තේය. එය ඒ වසරේ ලොව පුරා ඉංග්‍රීසි බසින් පළවූ නවකතා අතර හොඳම දහයෙන් එකක් බව නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් ප්‍රකාශයට පත් කළේය. මෙයින් හන් ලොව පුරා සම්භාවනාවට පාත්‍ර වූ නවකතාකාරියක් බවට පත්වූවාය.

ඇගේ ‘හ්වායිටෙයුබන්’, The White Company ලෙස ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය වූ අතර 2018 වසරේ අන්තර්ජාතික බුකර් ත්‍යාග කෙටි ලැයිස්තුගත විය.

හන්ගේ අවසන් නවකතාව වූ ‘උලිනෙයුන් හීඕජිජි අන්හ්නෙයුන්ඩා’, We Do not Apart නමින් ඉංගිරිසියට පරිවර්තනය විය. එහි ප්‍රංස පරිවර්තනය, ප්‍රංසයේ වාර්ෂික ෆ්‍රික්ස් මෙඩිසිස් 2023, සම්මාන ප්‍රදානයේ හොඳම විදේශීය නවකතාවට හිමි සම්මානය දිනා ගත්තේය.

එම කෘති ද ඇතුළත්ව ඇය විසින් නවකතා එකොළහක් එළිදක්වනු ලැබ තිබේ. ඊට අමතර වශයෙන් ඇය කෙටිකතා සංග්‍රහ හතරක හා පැදි එකතුවක ද නිර්ප්‍රබන්ධ කෘති දෙකක ද කර්තෘ වන්නීය.

1999 සිට මේ වසරේ නොබෙල් ත්‍යාගය දිනාගන්නට පෙර ඇය විසින් දිනා ගන්නා ලද ජාතික සහ අන්තර්ජාතික සම්මාන සංඛ්‍යාව දහ තුන ඉක්මවයි.