ගාසා තීරයේ සටන් විරාමය අවසන් ය. පුද්ගලයන් 400කට වැඩි පිරිසක් ඝාතනය කරමින් ඉකුත් අඟහරුවාදා අලුයම 2.00ට පමණ ගාසා තීරයට එල්ල කෙරුණු ප්‍රහාර මාලාව “ආරම්භයක් පමණි”, ඊශ්‍රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු පැවසීය. ශුද්ධ වූ රාමසාන් සමයේ නිරාහාරව සිටිය යුතු තවත් එක් දිනකට සූදානම් වීමට පෙර, කෑමට යමක් තිබුණා නම්, ඒ සඳහා පිළියෙල කෙරුණු අලුයම ආහාරය ලබාගනිමින් සිටින මොහොතක මේ කුරිරු ප්‍රහාරය එල්ල කෙරිණි.
මාස 18ක කාලයක් පැවති ගැටුමේ බිහිසුණුම දිනය සනිටුහන් කරමින් ගාසා තීරයේ විවිධ ඉලක්ක 100කට පමණ එල්ල කෙරුණු මේ ප්‍රහාර මාලාවෙන් ළමයින් 170 කට වැඩි පිරිසක් තුවාල ලැබූහ. ප්‍රහාරයට පෙර ඊශ්‍රායලයේ ප්‍රධානම සහායකයා වන අමෙරිකා එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්ගෙන් අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහුට ඒ සඳහා පූර්ණ අනුමැතිය ලැබී තිබිණි. ඒ අනුව මෙම ප්‍රහාරය ගාසා තීරයේ නවතම සටන් විරාමයේ නිමාව සනිටුහන් කරන අතරම, ගෝලීය කටයුතු පිළිබඳ නව අදියරයක ආරම්භය ද සලකුණු කරයි.
සියලු යුද්ධ නතර කරන බවට මැතිවරණ ව්‍යාපාරය තුළ ප්‍රතිඥා දුන් ට්‍රම්ප් මේ වන විට යේමනයට, ගාසා තීරයට, ලෙබනනයට සහ සිරියාවට ප්‍රහාර එල්ල කොට හෝ ප්‍රහාර සඳහා අනුමැතිය ලබාදී ඇති අතරම, තම කොන්දේසිවලට එකඟ නොවන්නේ නම් ඉරානය මිහිමත අපායක් බවට පත් කරන බවට ද අනතුරු අඟවා ඇත. හමාස් සටන්කාමීන් පොරොන්දු ප්‍රකාරව ප්‍රාණ ඇපකරුවන් නිදහස් කිරීමට අපොහොසත් වීම ප්‍රහාරවල නිමිත්ත වශයෙන් ප්‍රකාශ කෙරුණ ද, ගාසා තීරයේ නවතම ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියාවන්හි මූල බීජ ඊශ්‍රායලයේ අභ්‍යන්තර දේශපාලන කාරණා හා බැඳී පවතී.
නෙතන්යාහු ප්‍රහාරය එල්ල කෙරුණු අඟහරුවාදා දිනයේ දූෂණ චෝදනා ගණනාවක් සම්බන්ධයෙන් ඊශ්‍රායල අධිකරණය හමුවේ පෙනී සිටීමට නියමිතව තිබිණි. තම ගෙල වටා ඇති තොණ්ඩුව තව තවත් තදවීම වළක්වා ගැනීමට නම් අධිකරණය හමුවේ පෙනී නොසිටීම සාධාරණීකරණය කිරීමට නෙතන්යාහු සාධාරණ හේතුවක් ඉදිරිපත් කළ යුතුව ඇත. ඒ අනුව, යුද්ධය යළි ආරම්භ කිරීම ඊට ඇති කදිම විසඳුමකි.
සටන් විරාමයේ බිඳ වැටීමට නෙතන්යාහුට තම පාලක සන්ධානයේ දක්ෂිණාංෂික කණ්ඩායම්වලින් එල්ල වන බලපෑම් ද හේතුවක් වී තිබේ. ඊශ්‍රායල නීතියට අනුව මාර්තු මාසය අවසන් වීමට පෙර තම වාර්ෂික අය වැය ලේඛනය සම්මත කරගත යුතුව ඇත. නැතහොත් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට නෙතන්යාහුට සිදු වේ. එවිට නව මහමැතිවරණයක් පැවැත්වීමට නියත වශයෙන්ම සිදු වේ. තමන් නියෝජනය කරන ප්‍රජාව හමුදා සේවයට වාර්තා කිරීමේ අනිවාර්ය රාජකාරියෙන් නිදහස් නොකරන්නේ නම් රජය පෙරළා දමන බවට අන්ත ඔතොඩොක්ස්වාදී පාර්ලිමේන්තු සභිකයෝ තර්ජනය කරති.
සටන් විරාම ගිවිසුමේ මුල් අදියරය තුළ සිදුවූ ප්‍රමාද සහ අනෙකුත් උල්ලංඝනය කිරීම්වලට හමාස් සංවිධානය ද එක්තරා ප්‍රමාණයකට වගකිව යුතු බැව් පැහැදිලිය. එමෙන්ම, ප්‍රාණ ඇපකරුවන් නිදහස් කිරීම ද ග්‍රහණයේ පසුවන්නන්ගේ පවුල්වල උදවිය මෙන්ම පොදුවේ ඊශ්‍රායල ජන සමාජය ද තවත් පීඩාවට පත් කරමින් සම්ප්‍රචාරණ ව්‍යාපාරයක් බවට පත් කර ගැනීමට ද හමාස්වරුහු ක්‍රියා කළහ.
නමුත් ගාසා තීරයේ යුද ගැටුම යළි ආරම්භ වීම පිළිබඳ කාරණය 1948 යුද්ධයෙන් පසු ඊශ්‍රායලය සහ පලස්තීනුවන් අතර වඩාත් බිහිසුණුම යුද ගැටුමට මුළ පිරූ 2023 වසරේ ඔක්තෝබර් මස 07 වන දින සිදුවීමටත් එහා යන ඊශ්‍රායල අභ්‍යන්තර දේශපාලනය හා බැඳී පවතී. ඊශ්‍රායලයේ දේශපාලන ක්‍රමය පරිවර්තනය කිරීමට සහ රටේ පාලන බලතල හා සම්බන්ධ අධිකරණය දුර්වල කරමින් විධායකයේ සහ ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලතල වැඩි කර ගැනීමට නෙනත්යාහුට ඇති අභිලාෂය තෙක් එය ඈතට දිව යයි.
2023 වසරේ ජනවාරි මාසයේ දී බලයට පත්වීමෙන් අනතුරුව නෙතන්යාහුගේ දක්ෂිණාංශික රජය නීතිපති කාර්යාලය සහ පොලිසිය වැනි ස්වාධීන ආයතනවල පුටු රජයට හිතවත් අයගෙන් පුරවමින් රජයේ පාලනය යටතට ගැනීමට ක්‍රියා කළේ ය.
2023 වසරේ දී රටේ අධිකරණය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට නෙතන්යාහු දැරූ උත්සාහය දැවැන්ත ජනතා විරෝධතා හමුවේ හකුළා ගැනීමට සිදු විය. අනතුරුව ඔක්තෝබර් මස 07 වන දින හමාස් මානව සංහාරය සිදු විය. යුද්ධය නෙතන්යාහුට සිය දේශපාලන වෘත්තිය ගලවා ගැනීමට වෙස්වලා ගෙන පැමිණි ආශිර්වාදයක් බවට පත්විය. ජාතිය යුද්ධයකට මුහුණ පා සිටින අවදියක නෙතන්යාහුට අධිකරණය හමුවේ පෙනී සිටිය නොහැකි ය. ගැටුම් යළි ආරම්භ වීම අධිකරණය හමුවේ සාක්ෂි ලබා දීම තවදුරටත් ප්‍රමාද කිරීමට කදිම ඉඩ ප්‍රස්තාවක් නිර්මාණය කර දෙයි.
ඒ අතරම, යුද්ධය තම උග්‍රතම ප්‍රතිවාදීන් නිහඬ කිරීමට ද නෙතන්යාහුට අවස්ථාවක් උදා කරයි. ඔක්තෝබර් 7 ප්‍රහාරයෙන් අනතුරුව නෙතන්යාහු සහ ඔහුගේ හිතවතුන් හමාස් ප්‍රහාරයට වගකිව යුතු බවට හෝ ගැටුම නිසි ලෙස කළමනාකරණය කිරීමට අසමත් වීම පිළිබඳ චෝදනා කරමින් ආරක්ෂක හමුදාවන්හි සහ දේශපාලන නායකත්වයේ සිටි තමන් හා උරණ වූ සාමාජිකයන් ක්‍රමානුකූලව තනතුරුවලින් පහ කළේ ය.
යුද්ධය යළි ආරම්භ වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, ඉකුත් ජනවාරි මාසයේ දී සටන් විරාමයට විරෝධය පළ කරමින් නෙතන්යාහුගේ සන්ධානයෙන් ඉවත්ව ගිය අන්ත-දක්ෂිණාංශික දේශපාලන පක්ෂයක් වන ඔට්ස්මා යෙහුඩිට් පක්ෂය යළි සන්ධානයේ සහායට එක්ව සිටීයි. නෙතන්යාහුට අය වැය ජයග්‍රහණය සඳහා මෙය අතිශයින් තීරණාත්මක ය. නමුත් එහි තර්කානුකූල අවසන් ප්‍රතිඵලය නම්, නෙතන්යාහුගේ සන්ධානයට ගාසා තීරයෙන් ඉවත්ව යමින් සටන් විරාම සැලසුමේ දෙවැනි අදියරය ක්‍රියාවට නැංවීමේ කිසිදු අභිලාෂයක් නොමැති වීමයි.
ගැටුම් යළි ආරම්භ වීම සම්බන්ධයෙන් ඊශ්‍රායලයේ අභ්‍යන්තර දේශපාලනයට පමණක් චෝදනා කළ නොහැකිය. අමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ පාලන තන්ත්‍ර වෙනස ද එහිලා ප්‍රබල සාධකයක් බවට පත්විය. ජෝ බයිඩන්ගේ සිට ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් වෙත ජනාධිපති ධුරය මාරු වීම ජනවාරි මස 25 වන දින සටන් විරාමයක් ඇති කර ගැනීමට හේතු වූ ප්‍රධානතම සාධකය බවට පත්විය. නමුත් ට්‍රම්ප් පාලනයට සටන් විරාමයේ දෙවන අදියරය සඳහා එලඹෙන ලෙස නෙතන්යාහුට බලපෑම් කිරීමේ වුවමනාවක් ඇති බවක් නොපෙනේ. ගාසා තීරයේ හමාස් සටන්කාමීන්ට දැඩි යුද පීඩනයක් එල්ල කිරීමට ට්‍රම්ප් පාලනය කැමැත්තක් දක්වන බවක් ධවල මන්දිරයේ මෑත නිවේදන මඟින් පැහැදිලි වෙයි.
ඉකුත් ජනවාරි මස 19 දින ඇති කරගත් සටන් විරාමය බිඳ දමමින් ඉකුත් අඟහරුවාදා ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයේ දියත් කළ ප්‍රහාරවලින් මේ දක්වා ළමයින් 200 ක් ඇතුළු පලස්තීනුවෝ 700 ක් මරණයට පත්ව සිටිති. තුවාල ලැබූවන්ගේ සංඛ්‍යාව දහස ඉක්මවයි. ගාසා තීරයේ සටන් විරාමය යළි ක්‍රියාත්මක කිරීමට ට්‍රම්ප් උත්සාහ කරන්නේදැයි වාර්තාකරුවෙකු නැඟූ පැනයකට පිළිතුරු දෙමින් ධවල මන්දිර මාධ්‍ය ලේකම් කැරොලයින් ලීවිට් මෙසේ කියා සිටියේය. “ඊශ්‍රායල ආරක්ෂක හමුදා මෑත දිනවල ගෙන යන යුදමය ක්‍රියාමාර්ගයට ජනාධිපතිවරයා පූර්ණ සහාය දක්වයි”. ඒ අනුව, ගාසා තීරයේ සටන් විරාමය බිඳවැටී අවසන් ය.
lවිජය දිසානායක
