ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික වූ අමිශ්‍ර නර්තන කලාවක් ඇත්තේ ය. වරක් අපේ නර්තකයකුගේ නර්තන විලාසයක් දැක වශී වූ මුල්ක් රාජ් ආනන්ද් නම් වූ කීර්තිමත් භාරත පඬිවරයා එය අගය කළේ “ඔබේ ඔය අපූරු නර්තන කලාව වෙනත් කිසිවකින් කිලිටි කරගන්නට එපා’ යැයි කියමිනි. රට කුඩා වුවත් අපේ නර්තන කලාවට එක් සම්ප්‍රදායයක් නොව උඩරට, පහතරට හා සබරගමු යනුවෙන් තුන් සම්ප්‍රදායක් ම තිබේ. ඒ හැම නර්තන සම්ප්‍රදායක් ම හොඳ ශාස්්ත්‍රීය පදනමක් මත සකස්වී තිබීම ද විශේෂත්වයකි. අපේ වටිනා කියන බොහෝ දේ පරාධීන සමයේ අපට අහිමිවී ගිය ද නර්තනයට ම කැපවූ නර්තන පරම්පරා කිහිපයක් නිසා අපේ අගනා උඩරට නර්තන කලාව රැකුණේ ය.
මේ කතාවේ කතා නායකයා වන චන්දන වික්‍රමසිංහ ද පුරා වසර විසි පහකටත් වැඩි කාල පරාසයක් මුළුල්ලේ දේශීය නර්තන කලාව නූතනත්වය හා මුසු කරමින් නව මානයක් කරා මෙහෙයවීමට යුග මෙහෙවරක යෙදුණෙකි. එහි මල් ඵල ගැනීමේ අභිෂේක මංගල්‍ය හෙට (පෙබරවාරි 03 දින) සවස 6.00 ට බණ්ඩාරනායක සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේදී ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පැවැත්වීමට කටයුතු යොදා ඇත.
මේ තම නර්තන ප්‍රසංගය පිළිබඳව චන්දන වික්‍රමසිංහයන්ගේ මතයයි:
“රංගායතනයට අවුරුදු 25 ක්. ලංකාව පුරා ශාඛා 6 ක් තියනවා. සිසුන් දහස් ගණනක් බිහි කළා. සිවු වසරකට වරක් සිසු දස්කම් දක්වනවා. මීට වසර 8 ට කලින් ප්‍රධාන අමුත්තා වූ එවකට ආරක්ෂක අමාත්‍ය ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා මෙවර ජනාධිපතිවරයා ලෙස උත්සවයේ මුල් තැන ගන්නවා. මොරටුව, මාතර, මහනුවර, නිට්ටඹුව, ගම්පහ, කඩවත, චන්දන වික්‍රමසිංහ රංගායතන ශාඛාවල දරුවන් 600 ක් මේ නර්තන ප්‍රසංගය වර්ණවත් කරනවා; ෂෙරීන් පෙරේරා, අකිල රාජසිංහ, යසිත සුදේශ්, තුෂාරි කළුබෝවිල නර්තන ගුරුවරුන් සමඟින්. නර්තනය කියන්නේ කිසියම් චලන සමුදායක් රිද්මයානුකූලව ඉදිරිපත් කිරීමයි. පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට ක්‍රමික විකාශනය වූ නර්තනය අද ප්‍රාසාංගික වේදිකාව කරා යොමු වෙලා.”
චන්දන වික්‍රමසිංහයන් එදා මෙදාතුර පැමිණි ගමන් මඟ ගැන සිය මතකය අවදි කළේ මෙසේය:
“චිත්‍රසේන කලායතනයෙන් නර්තනයට අතපොත් තැබූ මා කුලසිරි බුදවත්ත රංගායතනයෙන් 1987 වෙස් බැන්දා. මහාචාර්ය මුදියන්සේ දිසානායක, රවිබන්දු විද්‍යාපති ගුරුවරුන් සමීපයේ සාම මුද්‍රා නාට්‍යයේ මුද්‍රා නාට්‍ය ශිල්පියා ලෙස වසර 8 ක් කටයුතු කළා. ඉන්දියාවේ විශ්ව භාරත විශ්වවිද්‍යාලයෙන් කථකලි නර්තනය හදාරන්න යන්නේ අවු. 28 දී. වසර 4 ක් කථකලි ප්‍රගුණ කරපු මම බොහෝ දේ ඉගෙන ගත්තා, කථකලි නැටුමෙන් පවසන්නේ කතන්දරයක්. අපේ නැටුම්වල අඩංගු වන්නේ නෘත්‍ය නාට්‍යය. අත්වලින් පාදවලින් කරන චලන. කථකලි නාට්‍යවලින් මින් එහා ගිය රංගනයක් නිරූපණය වෙනවා. අත්පාවලින් විවිධ චලන පාන අතරේ මුහුණින් සාත්වික අභිනය, ශෘංගාරය, වීර රසය, ඈ නොයෙකුත් හැඟීම් මවමින් මුහුණින් කථාවක් කියනවා. නාට්‍ය කියන්නේ අර සියල්ලත් වචනයත් සමඟින් බද්ධ වූ රංගන වින්‍යාසයක් භරත මුනිවරයාගේ නාට්‍ය ශාස්ත්‍රයේ වැඩිපුර ම අන්තර්ගත වන්නේ නාට්‍ය ගැනයි. නර්තනය අනු අංගයක් පමණයි. නන්දිකේෂ්වරගතික අභිනය දර්ශනය මූලික වෙලා තියෙන්නේ නැටුම් ගැන. ඇත්තටම මාව නිර්මාණය වන්නේ සාම්ප්‍රදායික උඩරට නැටුම්, සාම්ප්‍රදායික පහතරට ලාංකික අනන්‍යතාව ඇති හා ඉන්දියාවේ නාට්‍ය, නැටුම් සම්මිශ්‍රණයක් ලෙසිනුයි. මේ නෘත, නෘත්‍ය නාට්‍ය සම්මිශ්‍රණයෙන් නව නෘත්‍ය සම්ප්‍රදායක් ගොඩනැඟීමයි මගේ ප්‍රයත්නය. චිත්‍රසේනයන්, පණිභාරතයන්, රවිබන්දු රැජිනි සෙල්වනායගම් විද්‍යාපති වැනි ප්‍රවීණයන් ඇසුරේ නර්තනය හැදෑරීමෙන් අනතුරුව, එහි ශාස්ත්‍රීය හැඩතල ප්‍රගුණ කරන්න තමයි ඉන්දයාවෙ විශ්ව භාරතයට යන්නේ.”
1930 ගණන්වල රවීන්ද්‍රනාත් තාගෝර් ලංකාවට එවන් ෂාප් මෝචන් (සිහිනය) මුද්‍රානාට්‍ය, ගීත නාට්‍ය හඳුන්වා දුන්නා. ප්‍රේමකුමාර එපිටවල, වසන්ත කුමාර වැන්නන් විශ්ව භාරතයට ගිහින් අපේ නැටුමට යමක් එකතු කර ගත්තා. චිත්‍රසේන මහතා සම්ප්‍රදායන් රකින ගමන් උසස් ස්වභාවික නර්තන කලාවක් බිහි කරනවා. වේදිකාව මත චිත්‍රසේන මහතා නිර්මාණය කරන ලද සුභාවිත නාට්‍ය කලාව තුළ ලංකාවේ මුද්‍රා නාට්‍ය කලාව බිහි වෙනවා. මහාචාර්ය මුදියන්සේ දිසානායක, චිත්‍රසේනයන්, පණිභාරතයන්, වසන්ත කුමාරයන් වැනි ප්‍රවීණයන් විසින් මුද්‍රා නාට්‍ය කලාවට විශාල සේවයක් කරනවා.
1977දි විවෘත ආර්ථිකය ආවට පස්සේ ලංකාවෙ සංස්කෘතිය උඩු යටිකුරු කරනවා. අපට හොඳ දේ වගේම නරක දේත් ලැබෙනවා. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් එදා පටන් අද දක්වාම වැඩිපුරම බිහි වුණේ අවරගණයේ නිර්මාණකරුවෝ. ඇහැ පිනවන අඩ නිරුවත් ශුංගාරාත්මක නැටුම් වලින් ශ්‍රී ලංකාව හිතුවාටත් වඩා පහත් මට්ටමකට දමමින් තමයි මාධ්‍ය මඟින් ඉදිරිපත් කරන්නේ. නමුත් සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුව, පාසල්, කලායතන, විශ්වවිද්‍යාල පද්ධතිය තුළ අපේ නැටුම රැකෙනවා.
නමුත් පෞද්ගලික අංශයෙන් නර්තනයේදී අපේ විනය පිරිහෙනවා. පාසල්, දහම් පාසල් දැරියන් තනපටය, කොට කලිසම අඳිමින් නටන තරමට සමාජය පිරිහිලා. මේවාට අම්මලත් වගකියන්න ඕනෑ. මේ අඩනිරුවත් නර්තනයෙන් මම බැහැර වුණත් මට වැඩ අඩුවක් නැහැ.” ශාස්ත්‍රීය චලන වගේම ලංකාවට දැන් පැමිණ තියන නව නර්තන සම්ප්‍රදා ගැන කතා කරන්නත් චන්දන අමතක කළේ නැහැ.
“රියැලිටි නර්තන තරග මාධ්‍ය කලාවට ඇවිත්. ඒවත් නරක නැහැ. අද තරුණ දරුවෝ වෙනදාට වඩා ඇඩ්වාන්ස්. තොරතුරු හඹායමින් විවිධ දේ අත්හදා බලනවා. චලන සොයා යෑමේ ප්‍රගමනයක් තියනවා. උතුරු ඇමෙරිකාව, දකුණු ඇමෙරිකාව, ස්පාඤ්ඤය, අප්‍රිකාව වගේ රටවල චලන ගැන අධ්‍යයනය කරන්න ලංකාවෙ අයත් පෙලඹිලා. ඒ නිසා මේ වන විට හිපොප් ඩාන්ස්, සලසා, ලතින් අප්‍රිකානු චලන එකතු කරලා ලංකාවෙ අලුත් පරපුර වෙනස්ම නර්තන රැල්ලක් බිහිකරගෙන හමාරයි. නමුත් ඇස දුටු පමණින් මේ චලන සොරකම් කරගෙන හැදෑරීමකින් තොරව ඉදිරිපත් කළත් කලක් පවතින්නෙ නැහැ. කෙවින් නුගාරා වැනි ලතින් අමෙරිකානු නර්තන ශිල්පීන් මේවා මැනවින් හදාරලා තියනවා. අපි හැම නර්තනාංගයකටම ගරු කළ යුතුයි. අලුත් දේ එකතු කර ගත්තාට කමක් නැහැ; අපේකම අමතක නොකර?
එදා මෙදාතුර ඔහුගේ නර්තන ජීවිතය හා සබැඳුණු සුවිශේෂ සිදුවීම් ගැන චන්දන මෙහෙම සිහිපත් කළා:
“බෙලරෂියාවේ බෝල්පෝයි රඟහලේ නර්තනයක් ඉදිරිපත් කරන්න ලැබීම මට ලැබුණු සුවිශේෂ අවස්ථාවක්.
ලෝකයේ ප්‍රධාන පෙළේ නර්තන ගැණුම්කරුවන් වන අම්බානි පිරාමල්, මයිලේ මැක්ඩොනල්ඩ් අක්බාර්, අල් බේකර් වැනි ලෝකයේ ප්‍රකටම ව්‍යාපාරිකයන් සමඟ නර්තන ගනුදෙනු කරන්න ලැබීමත් විශේෂ වූවක්. ලෝකයේ රටවල් 76 සමඟ අපි නර්තන ගනුදෙනු කරනවා; දේශීයත්වයත් රැකගෙනම. මෑතකදි අපට අවස්ථාවක් ලැබුණා රාමායනය උපන් රටේදී රාමායනයට අභියෝග කරන්න; Story 08 Seetha තුළින්. සීතාවගේ පතිවතට අභියෝග කළ රාමාට අපි මේ කතාවෙන් අභියෝග කරනවා; රාවණා කියන්නේ ස්ත්‍රීන්ට ගරු කරන පුරුෂයෙක් කියලා.”
චන්දන වික්‍රමසිංහයන් එදා මෙදාතුර පැමිණි දිගු ගමන් මඟේ ඔහුගේ ජයග්‍රහණ පිටුපස සිටින පිරිස ගැන සිහිපත් කරන්නත් ඔහු අමතක කළේ නැහැ:
“මට අවුරුදු පහක් තරම් පුංචි කාලේ ඉඳන් මාව නැට්ටුවෙක් විලසට අම්මා, තාත්තා, ලොකු මාමා හා ප්‍රභාත් අයියා මාව නිර්මාණය කරනවා. අවුරුදු 30දි දිල්හානිට මාව බාර දුන්නාම මෙතෙක් ක්‍රමානුකූලව රැකගෙන ආපු දේ පිළිවෙළකට හදාරන්න දිල්හානි මට උදව් කරනවා. ලේක්හවුස් ආයතනයේ දිනමිණ පුවත්පතේ මාධ්‍යවේදිනියක් වූ ඇය රැකියාවෙන් ඉවත් වෙලා මට පවුලේ බර නොදී දරුවන් හදාගන්න උදව් කරනවා. මාධ්‍ය නැත්නම් මෙපමණ දුර එන්නත් අමාරුයි. මගේ මුල් ම ලිපිය පළවුණේත් සිළුමිණ පත්තරේ. මේ ආයතනය රැක ගත්තේ ෂෙරින් පෙරේරා ගුරුතුමියයි. ගණකාධිකාරිවරයෙක් වූ ඇයගේ සැමියාගේ සහයෝගය ඇතිව සළඹ ප්‍රසංගය තුන්වරක් පවත්වන්න හැකි වුණා. ඇත්තටම මෙවර සළඹ ප්‍රසංගයේ නිමිත්තත් ඇයට උපහාර කිරීමයි.”
චන්දනගේ දුව දෙවංගි තමෝද්‍යා වික්‍රමසිංහ ඕස්ට්‍රේලියාවේ වෙස්ටන් සිඩ්නි සරසවියේ තෙවන වසර ශිෂ්‍යාවක්. තොරතුරු තාක්ෂණය හා සයිබර් අවකාශය තමයි දෙවංගිගේ විෂය පථය. තනුග, මනුග නිවුන් පුතුන්, ලයිසියම් ජාත්‍යන්තර පාසලේ 6 වසරේ ඉගෙන ගන්නවා. දෙවංගිත් දක්ෂ නර්තන ශිල්පිණියක්. මේ වන විට චන්දන දෙස්, විදෙස් සම්මාන රැසකින් පිදුම් ලබලා තියනවා. 2012, 2018, 2019 හොඳම චිත්‍රපට නර්තන අධ්‍යක්ෂ, 2019 ජනාධිපති සම්මානය, විශේෂ ජූරි සම්මාන, 2016දි බ්‍රිස්ලා සම්මානය ආදී වශයෙන්.
“මට ලංකාවෙ අංක එක වෙන්න ඕනෙ නැහැ. උතුරේ සිට වැදි ජනතාව දක්වා ජනතාව මාව හඳුනනවා. ජනතා ප්‍රසාදය ඉහළින් තියනවා. මේ වනවිට චිත්‍රපට 24කට දායක වෙලා තියෙනවා. කුසපබා, පත්තිනි, යශෝධරා, අලි කතාව ඉන් ප්‍රධානයි. මයුර සන්දේශ මුද්‍රා නාට්‍යය 2005දි නිර්මාණය කළා. රාමායනය, කුවේණි මුද්‍රා නාට්‍ය දෙකම ලෝකයේ ඕනෑම තැනක පෙන්වන්න පුළුවන්.” චන්දන වික්‍රමසිංහ නර්තනවේදියා පිළිබඳව එදා මෙදාතුර ඔහුට සමීප කිහිප දෙනෙකුගෙන් ම අදහස් විමසන්නට සිතුණේ මේ ගමන ගැන බාහිර පාර්ශ්වයන්ගේ දැක්ම ඔහුට ඉතා වැදගත් වන නිසයි.
රාජගිරියේ පදිංචි සිතිර වික්‍රමසේකර මහතා චන්දනගේ පාසල් මිතුරෙක්. ක්‍රිස් ගෲප් ඔෆ් කම්පැනි ආයතනයේ විධායක අධ්‍යක්ෂ ලෙස කටයුතු කරන ඔහු චන්දන ගැන අතීත මතකය ආවර්ජනය කළේ මෙහෙමයි:
“චන්දන ඒ කාලේ ඉඳලම නැටුම්වලට හරි දක්ෂයි. විද්‍යා විෂය ධාරාවෙ හිටියට මොකද හිත තිබ්බෙම නැටුමට. කොයිවෙලෙත් නටනටා ඉන්නෙ ඉගෙන ගන්නෙ නැද්ද කියලා ගුරුවරුන්ගෙන් බැනුම් අහලත් තියෙනවා. ඕනෑ කෙනකුට උදව් කරනවා. හැබැයි අනවශ්‍ය විහිළු කළොත් කේන්ති යනවා. හිත හොඳයි. කුඩා දේවිකා කියලා මගේ තාත්තා ලියූ පොතක් එළිදක්වන උත්සවය ඔහු සංවිධානය කළේ ලක්ෂ ගාණක් වැය කරමින්. චන්දන හරිම සරලයි. අපේ චන්දන සැබෑ දක්ෂයෙක්. ඇත්තටම අති දක්ෂයෙක්.”
ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ බාහිර කථිකාචාරිනී චන්ද්‍රකාන්ති ශිල්පාධිපති මහත්මිය තම ශිෂ්‍යයා ගැන පවසන්නේ මෙවැන්නක්:
“චන්දන බොහොම නිහතමානිව ගෝලයෙක්. පියසාර ශිල්පාධිපතිගෙන් ශාස්ත්‍රීය නැටුම් ඉගෙනගන්න ආවා. මම ඔහුගෙන් දැක්ක විශේෂත්වය තමයි ඉගෙන ගැනීමට, ඔහුගේ තිබුණු උනන්දුව. හැම දෙයක් ගැනම විමසිලිමත් ව සොයා බලමින්, ගවේෂණය කරමින් තමයි අධ්‍යයන කටයුතු කළේ. අද කලා ලෝකේ ඉහළ තැනක ඉන්නෙ ඒ නිසයි. ඒ කාලේ තිබුණු ගුරු ගෞරවය අදටත් එහෙමයි. මුදල් පසුපස දුවන්නෙ නෑ. කියන්න ති‍යෙන දේ ඍජුවම කියනවා. සමහරුන්ට දිරවන්නෙ නැත්තෙ ඒකයි. ගෞරව කළ යුත්තන්ට ගරු කරනවා. චන්දන එකතැන පල් නොවී බොහෝ දේ අලුතින් නිර්මාණය කළා. ඔහු හොඳ සැමියෙක් දිල්හානිට. දරුවන්ට හොඳ පියෙක්. හොඳ විනයක් ඇතිවයි ඔහුගේ රංගායතනය පවත්වාගෙන යන්නේ. මනා සංවිධාන පෞරුෂයක් ඔහුට තියනවා.”
සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ මහාචාර්ය මුදියන්සේ දිසානායක මහතාගේ අදහස් අප විමසුවේ ජ්‍යෙෂ්ඨයකු ඔහු පිළිබඳව කුමක් කියවා ගන්නේ ද යන්න වටහා ගැන්මට ය:
“චන්දන නර්තන ක්ෂේත්‍රයේ අපි නිතර දකින අයට වඩා ඉහළ තලයක සිටින කෙනෙක්. ඔහු තරම් දක්ෂ ලෙස ප්‍රසංග වේදිකාවේ නිර්මාණ කරන කෙනෙක් මා දැකලා නැහැ. දේශීය නැටුම් සම්ප්‍රදාය හා කථකලි එක්කරමින් අන්තර්ජාතික තලයේ ජයග්‍රහණ ලබලා තියනවා. ඔහුගේ ගමන් මඟ ප්‍රශංසනීයයි.”
සුමිත්‍රා රාහුබද්ධ මහත්මිය චන්දන ගැන මෙසේ කීවාය:
“ඉතා ම දක්ෂ නැට්ටුවෙක් විතරක් නෙමෙයි; හැකියාවෙන් සපිරි නළුවෙක්. සතර අභිනයන්, හැඟීම් ප්‍රකාශ කිරිම් ඉහළින් ම දෘෂ්‍යමානයි. ඔහු රංග වින්‍යාසය, නර්තන වින්‍යාසය වගේම හොඳින් පොතපත පරිශීලනය කළ කෙනෙක්. ඔහු වැනි දක්ෂ නිර්මාණ ශිල්පියෙක් රටට ආඩම්බරයක්.”
ඔරේන්ජ් එලිෆන්ට් හොස්පිටැලිටි මැනේජ්මන්ට් ආයතනයේ උපසභාපති දයාල් ප්‍රනාන්දු මහතා මෙසේ කීය.
“චන්දන බොහොම හොඳ කුසලතා පූර්ණ නැට්ටුවෙක්. ඒ කාලයේ හෝටල් ක්ෂේත්‍රයේ නාට්‍ය සඳහා නවීන් ගුණරත්න ප්‍රමුඛ සාම බැලේ කණ්ඩායම හා ඔහු සම්බන්ධ වුණා. එදා ඔහු තුළ තිබූ විනය අදත් එහෙමමයි. පසුකාලීනව චන්දන තමාරා රුහුණු බැලේ වලදිත් මා ආශක්ත වුණේ චන්දනගේ නැටුම්වලට. ඔහු ඉගෙන ගැනීමේ පිපාසයෙන් පෙළෙන්නෙක්. හරි ඉක්මනට බොහෝ දේ ඉගෙන ගන්නවා. තාරා වන්නම හරි ලස්සනට කළා. හෝටල් ක්ෂේත්‍රයෙත්, පිටරටවලත් ප්‍රචලිත වුණත් මුල අමතක කළේ නැහැ. චන්දන කියන්නේ කළුගලක් දුන්නත් නටවන්න පුළුවන්, බෙල්ල ගහලා ගියත් කිවයුතු දේ කෙලින් කියන මෙතෙක් බිහිවුණු හොඳම නර්තනවේදියා කියන්න පුළුවන්.”
චන්දන වික්‍රමසිංහයන් හා නර්තනය එකක් මෙන් සබැඳි වී ඇත්තේ ඔහුගේ මේ අප්‍රමාණ කැපවීම නිසා නොවෙද?
සේයාරූ - නිශංක ද සිල්වා
